BLOGS  
 
RSS
QUỐC GIA HƯNG VONG THẤT PHU HỮU TRÁCH
Ngày đăng 29/01/2012 22:00:44 bởi 3Chai

Đêm nay tôi khai bút Nhâm Thìn bằng đề tài liên quan đến Ngô Bảo Châu mà chắc là sẽ có một số bạn đồng ý, số khác không đồng ý với tôi. Thậm chí bài viết có thể bị ban biên tập đục bỏ vì lý do “đề tài nhạy cảm”. Nhưng tránh né “đề tài nhạy cảm” riết rồi có thành “vô cảm” không? Hơn nữa Ngô Bảo Châu là một nhân vật quen biết với nhiều người KGU, và tên anh cũng đã từng xuất hiện khá nhiều trên trang mạng KGU chúng ta khi anh nhận giải Fields. Mấy hôm nay anh bị người ta “đánh hội đồng”, chẳng nhẽ người KGU chúng ta nín khe?

Chẳng là chưa hết ngày Mùng Tết Nhâm Thìn, cư dân mạng sôi sùng sục bàn chuyện “trí thức/trí ngủ” chỉ vì Ngô Bảo Châu nói anh ấy “không đồng ý với việc coi phản biện xã hội như chỉ tiêu để được phong hàm trí thức” (trả lời PV Báo Tuổi Trẻ). Kẻ bênh vực Châu cũng có, mà kẻ mạt sát còn nhiều hơn. Âu cũng lại một lần nữa ta thấy cái tính xấu của dân Việt mình, ấy là khoái cãi nhau nhưng lại không biết cách chấp nhận sự đa dạng chính kiến, phàm cứ suy nghĩ nào không giống mình thì đều được coi là bỏ đi hết.

Các ý kiến phản đối Ngô Bảo Châu tựu trung khẳng định phàm là trí thức thì phải có chính kiến xã hội và phát biểu ra khi cần. Có quý vị đi xa hơn, còn khẳng định như đinh đóng cột rằng trí thức chỉ mới xuất hiện cỡ đầu thế kỷ trước thôi. Vị ấy viết “thi phong kiến tt nhiên cũng có mt tng lp có hc vn cao. nước ta, h được gi là nho sĩ, nếu ai có thêm nhng phm cht cao quý (liêm chính, thng thn, vô tư…) thì được tôn là sĩ phu… Sĩ phu, dù cương trc đến đâu, mt khi đã nhn quan tước cũng ch di mà “phn bin” vua – s mt đu ngay. Bo gan nht là dám (l phép) can vua; can không được thì phi t li ngay. Nếu thy vua còn gin thì phi kp xin v quê yên phn, tránh hoạ”.

http://tintuchangngay.info/2012/01/27/xac-d%E1%BB%8Bnh-khai-ni%E1%BB%87m-tri-th%E1%BB%A9c/

Nếu cứ theo như lời khẳng định nói trên, thì không những văn hào Nguyễn Du ngẩng trời kêu “Thiên hạ hà nhân khốc Tố Như” không được coi là trí thức, mà cả nhà giáo vĩ đại Chu Văn An viết “Thất trảm sớ” từ quan về quê dậy học cũng không phải là trí thức nốt.  

***

Theo T đin bách khoa toàn thư Vit Nam, trí thc là tng lp xã hi làm ngh lao đng trí óc, trong đó, b phn ch yếu là nhng người có hc vn cao, hiu biết sâu rng v chuyên môn ca mình, có sáng to và phát minh. Trí thức bao gồm các nhà khoa học, kỹ sư, kỹ thuật viên, thầy giáo, thầy thuốc, luật sư, nhà văn, nghệ sĩ... Trí thức xuất hiện cùng với việc tách lao động trí óc khỏi lao động chân tay, phát triển cùng với sự phát triển của khoa học, kỹ thuật. Trí thức không phải là một giai cấp riêng vì nó được thu hút từ nhiều giai cấp khác nhau, không có vị trí riêng trong hệ thống sản xuất xã hội. Trí thức nói chung, thường nhạy cảm với cái mới, tiếp thu và truyền bá những tư tưởng cách mạng, tiến bộ trong nhân dân, có vai trò rất lớn đối với sự phát triển lịch sử, nhất là trong thời đại cách mạng khoa học kỹ thuật ngày nay… (http://www.thanhnien.com.vn/pages/20120127/the-nao-la-tri-thuc.aspx)

Theo Wiki tiếng Việt, “ở Việt Nam, đã từ lâu trí thức được hiểu đơn giản hơn là những người lao động trí óc (để phân biệt với lao động chân tay) hay phức tạp hơn một chút là những người có trình độ cao đẳng, đại học trở lên. Trí thức không phải là một giai cấp, không chỉ là những người có bằng cấp, càng không phải chỉ gồm những người làm quan. Trí thức trước hết là một con người bình thường, có học, có hiểu biết, có sáng tạo phát minh và đem truyền hiểu biết ấy cho mọi người. Do cách thc đem truyn tâm huyết ca mình mà có nhiu dng trí thc, thông thường h rt say mê, đy nhit huyết và cũng đy trách nhim vi cng đng. H thường nhanh nhy tiếp thu mi biến đi, chn lc và phát trin thành hiu biết ca mình, đến mt lúc nào đó khi tiêu hoá tt nhng vn đ tiếp thu chính h li là người sáng to, phát minh ra nhng cái mi chưa tng có và khi đó h phi đi mt vi nhng bước tiến ca xã hi. Nếu xã hi đng thun tiến thì h được ghi công , nếu xã hi chưa đến mc đ tiếp thu được, nhiu khi h b qut ngã thm chí phi thế c sinh mng ca mình. (http://vi.wikipedia.org/wiki/Tr%C3%AD_th%E1%BB%A9c).

Theo Wiki tiếng Anh (http://en.wikipedia.org/wiki/Intellectual),  An intellectual is a person who uses thought and reason, intelligence and critical or analytical reasoning, in either a professional or a personal capacity. "Intellectual" can denote three types of people: 1) a person involved in, and with, abstract, erudite ideas and theories; 2) a person whose profession (e.g. philosophy, literary criticism, sociology, law, political analysis, theoretical science, etc.) solely involves the production and dissemination of ideas; 3) a person of notable cultural and artistic expertise whose knowledge grants him or her intellectual authority in public discourse”.

(Xem tiếp trong comment)

Tags: NgôBảoChâu



Bookmark:

[ Xem thêm Emoticons ]



Xem 1 - 10 của tổng số 12 Comments


Trang:  1 | 2 | Tiếp theo >  Cuối cùng >>

Từ: HaiNV
25/02/2012 09:15:27


Từ: KhanhT
14/02/2012 12:40:40


Tôi nghĩ rằng 3Chai đã “đánh giá” rất đúng phát biểu của NBC: Theo tôi, bài trả lời phỏng vấn báo Tuổi Trẻ của Ngô Bảo Châu không sai về lý. Ngược lại, nó chính xác như Toán Học!”. Và HaiNV đã kiến giải cái chức năng “phản biện” là của mọi người “thất phu”, mọi công dân, cứ gì là trí thức. Thế mà nhiều người “đánh hội đồng” GS thế. Lịch sử cụ thể của vấn đề theo tôi là như sau. Số là cái khái niệm “phản biện xã hội” của trí thức xuất hiện trong xã hội ta từ thời kỳ đầu Đổi mới *, nó đánh dấu một giai đoạn mới, người trí thức không cứ chỉ “minh họa” chủ trương chính sách Nhà nước, mà nay phải “phản biện” đúng sai… nghĩa là nó mang thêm một  chức năng mới, đầy đủ hơn là những gì mà người trí thức ứng xử trong giai đoạn tiền cách mạng và hậu thống nhất.  “Phản biện xã hội” vì vậy nó là một nhận thức chính trị xã hội, nó có lịch sử ra đời của nó và tất nhiên nó tồn tại cho đến khi không còn cần nhắc đến nữa, khi nó trở thành tự nhiên như vốn nó phải thế, khi ta có xã hội công dân đầy đủ. NBC lúc này đưa ra nhận xét của mình cũng mang tính chất chính trị xã hội, là bởi vì người ta lại đi quá, coi cái “trí thức” như là một cái danh vọng, người ta lợi dụng cái danh này để “tự đề cao mình” như HaiNV có nhận xét rất xác đáng. Đương nhiên là để làm “phản biện” thì người công dân-trí thức có điều kiện hơn là người công dân-nông dân chân lấm tay bùn… Cho nên NBC nói: “không đồng ý với việc coi phản biện xã hội như chỉ tiêu để được phong hàm trí thức.” Nếu ta đọc và ngẫm cho kỹ thì thấy rõ. Các bạn biết đấy, nay còn có người tự coi mình là trí thức rồi lại còn phấn đấu “phản biện xã hội” để được báo chí tâng lên thành “sĩ phu” nữa cơ (nhưng tôi biết có ông phát biểu xong, báo chí gọi ông là sĩ phu thì ông bảo: ấy chết, tôi chỉ phát biểu như một công dân phải thế!). Tôi nghĩ đó cũng là một ý mà NBC muốn nhắm đến.


( * tôi nhớ người đề xuất khái niệm này là một ông đồ đứng đầu Tổ chức những người hoạt động khoa học thời đó, và đã rất được tán thưởng, sau đó nó được ghi vào Điều lệ của Tổ chức ấy đồng thời với việc Nhà nước công nhận tổ chức đó là một tổ chức chính trị-xã hội, một điều trùng hợp ngẫu nhiên, vào thời đó một ông đồ khác (người đứng đầu một nửa “Viện hàn lâm” khác) đưa ra khái niệm “nội hàm” để lý giải rằng mỗi một khái niệm đưa ra cần phải thống nhất với nhau “nội hàm” của nó trước khi giải thích hay tranh luận một vấn đề nào).



Từ: 3Chai
03/02/2012 21:55:35

Nếu các bạn đọc kỹ các định nghĩa "trí thức" của tiếng Việt so sánh với "intellectuals" trong tiếng Anh, sẽ thấy rằng khái niệm "trí thức" ở Việt Nam ta đã bị tầm thường hóa, trở thành hầu như đồng nghĩa với "người lao động trí óc", "blue collars". "Intellectuals" trong tiếng Anh gắn với khái niệm sản sinh và truyền bá các ý tưởng. Bởi vậy bản thân tôi không dám chắc mình có phải là trí thức theo đúng nghĩa nguyên bản  "intellectual".


Từ ngữ "phản biện xã hội" có lẽ hơi cao xa với phần đông chúng ta. Có lẽ đúng như anh Sơn nói, PBXH không chỉ đơn giản là phê phán. Riêng tôi muốn hiểu PBXH một cách đơn giản: đó là thái độ dấn thân với thời cuộc, không viện cớ mình chỉ là một "nhà" nọ, "nhà" kia trong một chuyên môn hẹp mà lảng tránh các câu hỏi về chính trị, xã hội. Thời chiến tranh chống Mỹ chúng ta có nhiều bạn bè là trí thức Phương Tây trong phong trào chống Mỹ xâm lược VN. Chắc nhiều bạn còn nhớ tên giáo sư Bertrand Russel, nhưng có lẽ ít người biết ông cũng là người chống Hitler và chống cả Stalin. Ông cũng đã từng ngồi tù vì thái độ phản chiến thời Thế Chiến I.


Bill Gates là một đại trí thức vì có những ý tưởng đi trước thời đại. Trong khi các "nhà" toán học và kỹ sư còn bận rộn với việc chế tạo các cỗ máy tính to như cái nhà thì ông ấy nghĩ đến việc làm sao để người không phải là chuyên gia cũng điều khiển được máy tính, từ ý tưởng đó mà ra đời các hệ điều hành. Trong khi người ta tìm cách thu nhỏ máy tính và giảm giá thành thì ông ấy đã nghĩ đến một ngày thế giới sẽ có rất nhiều máy tính, vì vậy sẽ cần hệ thống mạng lưới để liên kết chúng với nhau. Từ đó mới sinh ra Internet. Nhưng Bill Gates cũng không chịu dừng lại làm một "nhà" tin học chuyên môn hẹp. Ông quan tâm sâu sắc đến các vấn đề của cả xã hội Mỹ, và rộng hơn, của toàn cầu với những dự án giúp các nước nghèo chống lại nghèo đói và bệnh tật.


Đấy là những bậc đại trí thức.


Cỡ nhỏ hơn, (có thể chưa đến mức "intellectuals" mà chỉ là những bác sĩ và nhà khoa học) thì thầy giáo JB của tôi ở Úc quan tâm từ dịch bệnh đến văn hóa, môi trường và phát triển ở các nước nghèo. Một vị thứ hai, TP, thì cực kỳ quan tâm đến lịch sử chiến tranh, sang VN là phải đi Củ Chi, tới Củ Chi là phải xuống địa đạo và tận tay bắn thử súng AK... Một lần tôi dẫn TP đi Sapa cùng 2 nhà khoa học GRS và XX đến từ  Oxford, các vị tranh luận quá căng về các vấn đề chính trị, lịch sử... tôi phải tìm cách đánh lạc hướng. 


"Không có chuyện gì của con người với tôi là xa lạ".  Hình như đó là lời một trí thức "phe ta".


 


 


 


 


 


 



Từ: NghiPH
03/02/2012 10:42:32

 



 



Tôi đồng ý với ý kiến sau đây của 3chai về bài trả lời của Ngô Bảo Châu trên báo Tuổi trẻ:  “Về lý thì anh đúng… (Nhưng) anh đã không đủ nhạy cảm trong bài trả lời Tuổi Trẻ vừa rồi”. Tôi không đồng ý với cách viết quy chụp, la ó vừa rồi của nhiều người về Ngô Bảo Châu trên các trang blog vừa qua. Hãy biết lắng nghe ý kiến của nhau, trân trọng nhau. Đằng này, người ta viết theo kiểu ra dáng dạy người, dạy đời. Không nên như thế! Chẳng nhẽ, chính các bác ấy cũng muốn độc quyền chân lý chăng?



Từ: HaiNV
02/02/2012 13:29:33

Có lẽ người Việt Nam ta luôn có những "sáng tạo, hết sức tài tình" mà thế giới không có. Chuyện này cũng đúng trong lĩnh vực "chơi chữ" hay sáng tác ra những khái niệm có một, không hai. Còn nhớ một thời chúng ta có khái niệm "làm chủ tập thể" (nay không dùng nữa!) mà ngay đến cả những vị anh kiệt nhất trong giới phiên dịch ngoại giao ngày ấy, nghe nói cũng đành chịu bó tay không làm sao mà dịch ra cho người nước ngoài hiểu được ngụ ý của người Việt Nam ta.


Chúng ta thử đọc và tìm hiểu kỹ về "phản biện xã hội" trong bài viết của tác giả Tô Văn Trường (link đã dẫn:  http://tuanvietnam.vietnamnet.vn/2011-12-13-van-hoa-co-ban-va-phan-bien-xa-hoi):


Phản biện có lẽ là một từ của tiếng Việt, không có trong tiếng Trung Quốc, tuy lấy hai từ Hán Việt chắp lại: "Phản" như trong phản đối, phản kháng, phản công, phản bác... và "Biện" như trong biện luận, biện bạch, biện minh, biện hộ. "Phản biện" trong hoạt động khoa học là đánh giá một công trình khoa học khi công trình đó được bảo vệ trước một hội đồng khoa học để lấy học vị hoặc để được công nhận sự đúng đắn.


Ai đã đặt ra từ phản biện ở Việt Nam? Tôi được nghe Gs Hoàng Tụy kể lại đầu 1960, GS và các đồng nghiệp ở khoa Toán Đại học Tổng hợp Hà Nội muốn thực hiện phong cách nghiên cứu khoa học và đào tạo mới, cho nên gặp chuyện luận án khi bảo vệ phải có opponent (từ Nga), Gs Hoàng Tụy bèn nghĩ ra từ phản biện để dịch từ "opponent". Thế là dần dần thành phổ biến, và đi ra ngoài xã hội để có cuộc sống riêng.


Theo nhà thơ Việt Phương "phản biện" trong phạm vi rộng, không chỉ trong hoạt động khoa học, là rà soát, khẳng định, bổ sung, phát triển một đề án, một công trình, nhằm đạt một hoặc những mục tiêu xã hội thống nhất. "Phản biện" không nhất thiết bao gồm phản bác, nhưng cũng có nhiều khi có phần phản bác. Đặc điểm của "phản biện" là dựa trên lập luận khoa học và chứng cứ thực tế,  thực tiễn. Còn "dư luận xã hội", "góp ý", "kiến nghị", "khuyên can" ...thì không nhất thiết phải dựa trên lập luận khoa học và chứng cứ thực tế, thực tiễn. "Phản biện xã hội" là thuật ngữ xuất hiện trong Nghị quyết Đại hội X năm 2006 của Đảng cộng sản Việt Nam. "Phản biện xã hội" là phản biện của cộng đồng, của xã hội dân sự, của nhân dân.


Vâng, đọc qua thế rồi có ai hiểu "phản biện xã hội" là gì không? 3Chai và nhiều anh chị em  sống ở nước ngoài rất lâu có thấy "phản biện xã hội" được thực thi ở những nước sở tại hay "phản biện xã hội" chỉ là "đặc sản" của Việt Nam? Riêng tôi, khi sống ở nước Đức (thống nhất) và Nhật Bản khá lâu, tôi chẳng thấy một vị GS, một nhà khoa học nổi tiếng nào của họ làm cái công việc gọi là "phản biện xã hội" hết cả, mặc dù xã hội Đức và Nhật đâu phải mọi thứ đều hoàn hảo?


Quay lại chuyện NBC. Là người sống ở Pháp, rồi Mỹ rất lâu, ai cũng hiểu NBC là một nhà khoa học thuần túy và NBC được đánh giá cao trước hết trong giới khoa học. Tôi tin chắc là NBC hay bất kỳ nhà khoa học nào (chỉ làm chuyên môn, không tham gia làm chính trị, hoạt động xã hội) thì đều không bao giờ có thể đưa ra cái gì có thể gọi là "phản biện xã hội" đáng kể nào đó mà được xã hội ở nước sở tại công nhận.


Tôi rất ngạc nhiên và không thể đồng tình với những tiếng la ó (chủ yếu của mấy vị blogger thích cái gì cũng "phản biện") về bài trả lời phỏng vấn của NBC. Chúc NBC tiếp tục gặt hái những thành công mới trên con đường mình đã chọn. Tôi tin rằng những đóng góp thiết thực của anh cho sự nghiệp khoa học và đào tạo của đất nước sẽ là câu trả lời xác đáng nhất cho vấn đề tiếng nói của "trí thức" đối với "xã hội"!     



Từ: SonTM
02/02/2012 09:53:20


Khi phản biện một vấn đề nào đó thì người phản biện phải là chuyên gia rất am hiểu  lĩnh vực đó. Xã hội là một tổ hợp phức tạp của tất cả lĩnh vực khoa học và các mối quan hệ đan xen trong đó, cho nên khái niệm PBXH là không rõ ràng. Do vậy gắn nó với vai trò của trí thức nói chung lại càng không  đúng.


Có lẽ một số “nhà PBXH” cho rằng phê phán các hiện tượng tiêu cực, tham nhũng, lộng quyền của một số quan chức thoái hóa biến chất nhũng nhiễu dân là PBXH  và bắt mọi trí thức phải theo họ thì quả thật họ đã nhầm.




Từ: BinhPT
01/02/2012 13:20:45

Tôi đồng ý với ý kiến của anh ThongNV là tranh luận ko nhằm định nghĩa khái niệm trí thức và cũng chẳng ai gắn mỗi phản biện xã hội vào với trí thức nhưng phản biện xã hội là nghĩa vụ của mọi người kể cả trí thức. Việc gán PBXH với trí thức là đề cao trí thức anh HảiNV ạ. Tôi thích trí thức có ý thức phấn đấu để đề cao mình, đó là trách nhiệm, nghĩa vụ...


Còn về trả lời của NBC thì mặc dù 3chai cho rằng ko đủ nhậy cảm thì tôi rất mong anh vẫn tiếp tục lên tiếng. Lần sau sẽ luôn tốt hơn lần trước.


Chúc mọi người Năm mới vui khỏe!



Từ: HaiNV
30/01/2012 12:50:39

Mặc dù trong cuộc sống, tôi rất hay được mời làm "phản biện" cho các đề tài, dự án, luận án, luận văn, khóa luận, và mặc dù cũng mang danh là "trí thức" (theo định nghĩa là người lao động trí óc) nhưng thú thực, tôi chẳng hiểu phản biện xã hội là cái gì cả! Xem các thông tin trên mạng thì lại càng thấy mờ mịt hơn! Ví dụ, có rất nhiều các bài viết về phản biện xã hội:


http://laodong.com.vn/Home/Phan-bien-xa-hoi/20087/96868.laodong


http://dangcongsan.vn/cpv/Modules/News/NewsDetail.aspx?co_id=30316&cn_id=371986


http://tuanvietnam.vietnamnet.vn/2011-12-13-van-hoa-co-ban-va-phan-bien-xa-hoi


Đọc qua, càng thấy NBC nói rất đúng: Phản biện xã hội (theo những gì mọi người ám chỉ), thì ai cũng có thể làm, đâu chỉ có trí thức mới làm được, đừng gán trí thức với phản biện xã hội vào với nhau!



Từ: ThongNV
30/01/2012 10:12:38

Theo viện dẫn của 3 chai, của Ngọc BQ tôi đã tìm đọc các bài viết tranh luận về trí thức thì thấy vấn đề không đơn thuần là xác định khái niệm trí thức. Việc gắn trí thức với phản biện xã hội nhằm một mục đích cao hơn. Sở dĩ có cuộc tranh luận này là do sự khác nhau giữa các nhà khoa học tự nhiên chưa tham gia hoạt động chính trị và các nhà khoa học xã hội. Theo tôi các nhà khoa học xã hội không thể đi theo con đường thẳng được nên phải đi theo con đường vòng mà thôi.



30/01/2012 09:28:44

Xin các bác đọc đầy đủ bài PV Ngô Bảo Châu: http://tuoitre.vn/Giao-duc/474615/Giao-su-Ngo-Bao-Chau-Ban-tre-van-day-niem-tin-tuong-lai.html.


Ý của NBC là không chỉ có trí thức mới có quyền phản biện xã hội (khái niệm phản biện xã hội tôi chẳng rõ lắm nó là cái gì), mà ai cũng có thể phản biện, trí thực ko độc quyền phản biện, cũng ko nên coi mình là chân lý.


NBC cũng nói về bản lĩnh người lãnh đạo.


Các bác đi xa tranh luận nhiếu khái niệm quá.


Tết vừa rồi NBC có về HN khai trương Viện Toán cao cấp và ăn Tết.


Tôi có đến chúc Tết NBC tại nhà bố mẹ bạn ấy. Nghe phong phanh Pháp sẽ tặng NBC Bắc đẩu bội tinh. Nhưng đến hôm nay chưa có tin chính thức v/v này.




Trang:  1 | 2 | Tiếp theo >  Cuối cùng >>