Đi Sầm Sơn nghỉ mát hầu hết đều đã đến thăm một danh thắng là Hòn trống mái; Những gười dựa vào cảnh này để kiếm ăn không ít, tuy nhiên khi hỏi đâu là trống, đâu là mái, và tai sao thì phần lớn đều lúng túng ú ớ, không giải thich tường tận được: Thôi đành tự mình giải lấy bài toán này;

Cứ theo quan sát hàng ngày mà xét thì con Trống do gạ gẫm con mái mà cánh nó phải xòe ra, vì thế hòn có cạnh sắc mỏng đích thị là Trống; Con mái do bị lừa hoặc đôi khi lừa lại được con Trống nên trên lưng còn lại cácvết lõm dáu tích cuả cựa trống; Tình trống mái được mô tả trong dân gian Việt nam là Trống lừa mái bằng cách dùng viên sỏi và thóc, thóc cho mái chạy lại; và khi mái hiểu ra là sỏi thì đã quá muộn và bẫy đã sập rồi, hoặc là đôi khi biết rằng giả đấy, nhưng mái vẫn làm ra vẻ ngờ nghệch để rồi bẫy sập không phải vào mái mà vào trống; Cho nên khi con Trống nhảy lên hàng rào vỗ cánh kêu khoái chi: "Cu ca re cu, có đứa mắc lừa ta" thì cũng còn lời dịch thứ hai là lời than vãn: "À á a a Có đứa dám lừa ta"

HÒN TRỐNG MÁI

          Xoè cánh, đạp, ra tuồng gạ gẫm

            Chìa lưng chờ, mặt ngoảnh làm ngơ

            Ngàn năm tình tứ vờ nhặt thóc

            Hàng năm bẫy vẫn sập đều đều

            Khá khen nhân thế khéo đặt điều

            Vô tri bỗng chốc thật đáng yêu

            Trai thanh, gái tú đến thăm nhiều

            Tỏ tình Trống Mái được bao nhiêu?

                                                    6/4/08 TungDX