Tôi đã đưa lên mạng câu chuyện nhỏ về thầy Iakovlev. Nhưng có một hôm, tôi đang bổ sung thêm một đoạn thì cả bài bị biến mất (khi đó tôi còn lớ ngớ khi lên mạng). Bản lưu tôi không tìm thấy. Nay tôi đã ngồi viết lại, có bổ sung và lại đưa lên mạng đây.  Đối với những ACE  đọc rồi, xin thông cảm!

Ngày 9 tháng Năm, mấy anh em sinh viên Việt Nam quan tâm đến Luật Nông trang,  Luật Khai thác và sử dụng nguồn nước và Luật Bảo vệ môi trường được giáo sư Iakovlev mời đến trao đổi và dự tiệc mừng  День Победы.

Thời điểm đó thầy Iakovlev mới ra cuốn chuyên khảo: Sự xích lại gần nhau giữa sở hữu nhà nước và sở hữu nông trang (sở hữu tập thể) qua thực tiễn tổ chức và hoạt động của tổ hợp nông- công nghiệp ở Moldavia.

Anh Đinh Ngọc Hiện và tôi vừa có chuyến khảo sát tại một số nông trang (колхоз) và nông trường (совхоз) nên có nắm được tình hình trì trệ của các tổ chức này. Chúng tôi mạnh dạn trao đổi với thầy về tình trạng yếu kém của các колхоз, совхоз và thưa với thầy: Còn quá sớm để nói về sự xích lại gần nhau giữa hai hình thức sở hữu nhà nước và sở hữu tập thể.

Thầy không phật lòng mà còn động viên chúng tôi: Ý kiến của các em rất đáng chú ý! Thầy sẽ xem lại các vấn đề các em vừa nêu.

Sau đó thầy mời chúng tôi sang phòng ăn. Tất cả за столом. Trên bàn có rất nhiều món ăn ngon mà trong nhà ăn của trường chúng tôi chưa được thưởng thức bao giờ, trong đó có món thịt gà quay thơm lừng.

Vợ giáo sư Iakovlev đưa vào đĩa cho của chúng tôi một miếng rất to. Chúng tôi dùng đĩa, dùng dao để xử lý miếng thịt gà quay. Nhưng vì là dân quê không quen dùng dao dĩa, vả lại miếng thịt quá to nên chúng tôi cứ loay hoay mãi. Bỗng miếng thịt trôi ra khỏi đĩa lăn ra ngoài bàn và sắp rơi xuống sàn. Tôi vội nhanh tay nhặt và cho lại vào đĩa.

Thấy tôi lúng ta lúng túng, thầy Iakovlev bèn giúp tôi nhanh chóng thoát khỏi tình huống khó xử bằng câu hỏi:

- Các em có biết Iuri Gagarin là ai  không nhỉ?

- Thưa thầy, bọn em biết chứ, biết khá rõ! Anh  là phi công vũ trụ, người đầu tiên bay lên vũ trụ, anh hùng Liên Xô – tôi nhanh nhẩu đáp.

- Đúng rồi!

Rồi thầy thong thả kể cho chúng tôi nghe chuyện Iuri Gagarin dự quốc tiệc do Nữ hoàng Anh chiêu đãi như thế nào.

 Sau khi bay vào vũ trụ trở về trái đất, Iuri Gagarin nổi tiếng trên toàn thế giới. Các nguyên thủ quốc thi nhau mời anh sang thăm và đón tiếp rất trọng thể. Nữ hoàng Anh cũng  mời Anh hùng vũ trụ Liên Xô sang thăm Anh quốc. Mọi nghi lễ diễn ra khá suôn sẻ. Tiệc chiêu đãi trọng thể được tổ chức. Nữ hoàng nói những lời tốt đẹp và nâng cốc chúc mừng sức khoẻ, hạnh phúc Iuri Gagarin và tất cả mọi người. Iuri Gagarin đáp từ, chúc mừng Nữ hoàng và những người dự tiệc.

Khi ngồi xuống cạnh Nữ hoàng Iuri Gagarin mới tá hoả: Sao nhiều loại dao, dĩa, thìa, nhiều cốc chén, nhiều bát đĩa đến thế. Biết dùng cái nào trước, cái nào sau đây? Sau khi suy nghĩ, Iuri Gagarin thật thà nói với nữ hoàng Anh:

- Thưa nữ hoàng kính mến! Trên tàu Phương Đông tôi còn biết phải làm gì với các thiết bị kỹ thuật, còn tối nay tôi đang bị hoa cả mắt về các đồ ăn, về dao dĩa ở bàn tiệc này. Nữ hoàng hãy cho phép tôi sử dụng một dao, một dĩa, một thìa thôi nhé!

- Xin mời người anh hùng cứ tự nhiên như ở nhà.

 Được lời như cởi tấm lòng của Nữ hoàng, nhà du hành vũ trụ không cảm thấy khó xử nữa. Anh ngồi ăn ngon lành!

Thầy Iakovlev dừng lại một chút, rồi nói tiếp:

  - Đấy là chuyện về  Iuri Gagarin dự quốc tiệc. Còn các em hôm nay đến nhà thầy thì cứ tự nhiên như ở nhà mình đi! Không cần dao, dĩa gì cả. Với thịt gà, thịt ngỗng ta cứ палцами, руками thôi!   

   Thời kỳ chúng tôi học tại Khoa Luật, thầy Iakovlev là GS duy nhất của khoa. Thầy  là Trưởng Bộ môn Luật Dân sự và Tố tụng Dân sự của Khoa Luật. Có thời gian ngắn làm Chủ nhiệm khoa Luật KGU. Thầy giảng các môn Luật Dân sự, Luật Nông trang, Luật Đất đai và Luật Môi trường.

   Cùng với thầy Chiutrekin,  thầy Iakovlev là những người đầu tiên quan tâm nghiên cứu về pháp luật môi trường ở Moldovia. Hai thầy đã công bố một số chuyên khảo về Luật Môi trường. Thầy Chiutrekin nghiên cứu vấn đề môi trường từ góc độ chức năng của Nhà nước, còn thầy Iakovlev nghiên cứu các vấn đề pháp lý về bảo vệ môi trường từ góc độ các chủ thể sử dụng các nguồn tài nguyên thiên nhiên. Hai thầy có cùng quan điểm: Sử dụng hợp lý, tiết kiệm các nguồn tài nguyên thiên nhiên chính là giải pháp hữu hiệu bảo vệ môi trường. 

 Thầy Iakovlev còn là người tham gia trực tiếp vào việc soạn thảo Bộ luật Đất đai, Luật Khoáng sản, Luật về nước của Cộng hòa Moldavia.

 Ngày 9/5 hằng năm thầy đều đến nói chuyện với sinh viên về những năm tháng chiến tranh thế giới thứ hai với tư cách là người lính trực tiếp tham gia. Tôi nhớ mãi những lời tâm huyết của của thầy:

-         Những người lính Xô viết và những người lính Anh- Mỹ đã ôm hôn nhau bên sông Enbo. Chúng tôi rất vui mừng vì chiến tranh đã kết thúc. Hòa bình lập lại… Chúng tôi đâu biết rằng  bây giờ giữa Liên Xô và Mỹ vẫn đối đầu nhau. Liên Xô lao vào cuộc chạy đua vũ trang vô cùng tốn kém… Mong sao ước nguyện của những người lính về một nền hòa bình bền vững, về tình hữu nghị, thân ái giữa các dân tộc được thực hiện trên trái đất này.

Theo thông tin của em Huyền, hiện nay thầy Iakovlev của chúng tôi không còn ở Moldova nữa, thầy đã chuyển  đến Moskva sinh sống.  Cầu mong thầy và gia đình khỏe mạnh, hạnh phúc và mọi sự an lành. Các trò Việt Nam luôn nhớ ơn thầy.

      Chú dẫn: Trong ảnh thầy Iakovlev ở giữa (ảnh do chị Lê Thanh Bình, Sinh 1978, chụp từ tấm ảnh trong Phòng Truyền thống của Trường KGU trong chuyến Về nguồn năm 2009)