Tôi đã từng sang Nhật Bản rất nhiều lần, nhưng lần này tôi trở lại đây trong một tình cảm, xúc động đặc biệt. Tôi đã từng sống và làm việc ở đây gần 4 năm, có thể nói Nhật Bản cũng như Moldova và Đức, là những quê hương thứ hai yêu quý của tôi. Cách đây mấy tháng, Nhật Bản đã phải chống chọi với một thảm họa thiên nhiên cực kỳ khủng khiếp. Chuyến đi này của chúng tôi được chuẩn bị và dự định tiến hành từ trước đó khá lâu. Nhưng đúng vào hôm thứ sáu ấy, khi buổi sáng tôi vừa có email trao đổi với các GS và đồng nghiệp Nhật Bản về chuyến thăm Trung tâm Genome Người của ĐH Tokyo và RIKEN (Viện Nghiên cứu Vật lý và Hóa học) thì buổi trưa xảy ra động đất, sóng thần.Thế là chuyến đi phải hoãn lại.

Lần này, chúng tôi chuẩn bị chuyến đi khá gấp gáp, tất cả chỉ quyết định trong vòng có đúng 1 tuần, đi 6 ngày (23-28/7). Đoàn chúng tôi gồm GS. Phan Văn Chi, TS. Nguyễn Đăng Tôn và tôi. Chuyến bay lúc nửa đêm cuối tuần của chúng tôi từ HN đến Narita rất đông khách Nhật Bản, chỉ có ít người Việt. Sân bay Narita có vẻ rất vắng. Phố phường Tokyo cũng có vẻ ít nhộn nhịp như xưa. Thảm họa vừa giáng xuống, con người Nhật Bản vẫn kiên cường khắc phục những hậu quả nặng nề của thiên tai và vững bước tiến về phía trước. Chúng tôi rất vinh dự được biết mình là đoàn khách nước ngoài đầu tiên đến thăm Trung tâm Nghiên cứu Genome Người của Viện RIKEN và ĐH Tokyo, kể từ sau thảm họa. Con người Nhật Bản vẫn vậy, vẫn hết sức ân cần, chu đáo và đặc biệt mến khách, chăm lo cho chúng tôi từng ly, từng tý. Chương trình làm việc dày đặc được chuẩn bị cho chúng tôi tại ĐH Tokyo và Viện RIKEN tại Yokohama. Vấn đề chuyên môn về nghiên cứu gen người tại đây, một trong những trung tâm hàng đầu thế giới về nghiên cứu gen người, tôi hy vọng sẽ kể với người KGU trong dịp khác. Tôi chỉ muốn nói rằng, sau khi thăm quan các phòng thí nghiệm hiện đại bậc nhất thế giới, rồi buổi tối, ngồi dự chiêu đãi của các bạn Nhật trên tầng 38, uống bia hơi của hãng bia Sapporo nổi tiếng và ngắm nhìn các tòa nhà chọc trời ở Tokyo trong ánh điện lung linh, tôi cảm nhận được một điều: Nước Nhật hôm nay vẫn vậy, nước Nhật hôm nay vẫn là một cường quốc với sức mạnh không gì có thể ngăn cản nổi. Đó là sức mạnh Nhật! Đất nước vĩ đại này là thành quả lao động quên mình của bao khối óc, bàn tay và tính cách Nhật mà chúng ta cần phải học tập nhiều, rất nhiều!

Ảnh: PGS.TS. Masao Nakasaki,  TS. Nguyễn Đăng Tôn, HaiNV, GS. Phan Văn Chi, TS. Nguyễn Hải Hà (cán bộ của Phòng tôi, đang làm postdoc tại đây)

(Viết từ Tokyo, 27/7/2011)