Bữa cơm sinh viên

Đã hơn 12h, nhóm khoa Hóa và tôi xuống cửa tòa nhà KGU. Chẳng thấy mấy khoa kia đâu. Chắc cũng giống như hành trình vừa rồi của khoa Hóa, thăm khoa, các bộ môn. Anh Hoàng Lương mới xuất hiện, khoe là vừa mới kết thúc họp với ông Hiệu phó phụ trách khoa học và ký được biên bản ghi nhớ hợp tác. Tôi có đùa là cho xin một đề tài nhánh trong hợp tác, nếu có, để dễ đi thăm Moldova. Chị Thanh vội nháy anh Lương quay lại tầng 3 chỗ phòng đọc để chụp ảnh. Chắc đôi này khi xưa cũng hẹn hò lãng mạn ở cái phòng đọc này đây.

Một lúc sau mới thấy khoa Sinh và Luật do Huyền dẫn đầu đi từ tòa nhà mới xây (bên cạnh tòa nhà chính cũ) ra. Thì ra trong lúc chờ khoa Hóa, họ đã kịp ghé thăm Góc VN rồi.

Xếp hàng lấy cơm sinh viên

Cả đoàn lên ôtô đến một nhà ăn sinh viên. Cái nhà ăn ở khu KTX phố Benderxkaia đang đóng cửa do sửa chữa. Nghe nói Huyền đã liên hệ qua nhà trường để nhà ăn sắp đến (tôi không kịp nhận ra nó nằm ở đâu) mở cửa cho đoàn cựu sinh viên VN đến ăn trưa. Nhà ăn chủ yếu phục vụ đoàn VN.

Chúng tôi xếp hàng lần lượt như hồi xưa, cầm cái khay nhựa và trượt theo khung inox để lần lượt lấy các món. Ai cũng lấy như ai, bao gồm súp củ cái đỏ, koleta với hạt lúa mạch, bánh mỳ, sữa chua, xa lát và nước compot. Tính ra khoảng 2$ một xuất cơm sinh viên. Chúng tôi ăn ngon lành, dù thực chất bữa cơm không còn phù hợp với các quý ông, quý bà trên dưới 60 tuổi. Có lẽ nó ngon vì nó đã từng ngon cách đây hơn 30 năm. Nó ngon vì chúng tôi vượt cả chục nghìn km để cốt được ăn một bữa cơm sinh viên, không ngon thì mất hết công sức bay đến đây. Nó ngon vì giống như người Việt ta ăn cơm ngon lành với rau muống luộc có dưa cà đi kèm. Nó ngon vì đi vào tiềm thức sinh viên KGU rồi. Chuyến đi VỀ NGUỒN sẽ kém chất lượng nếu như không có được bữa cơm sinh viên này.

Bữa cơm sinh viên

Tôi biết rằng buổi sáng và trưa nay đã mang lại muôn vàn cảm xúc cho anh chị em trong đoàn, cái cảm xúc mà tôi và Nguyệt đã có được hè năm ngoái khi cùng các cháu về thăm KGU. Sau mấy chục năm trôi qua, bỗng nhiên được trở lại thăm trường, các khoa, bộ môn, được gặp các thầy cô giáo cũ, được đứng tại nơi khi xưa làm thí nghiệm hay nghe bài giảng. Được ngắm lại phòng đọc hay đi bộ xuống hồ Komxomol qua các bậc thang quen thuộc. Được nhìn thấy phố xá năm xưa, được ngắm nhìn các cây klon, beriôza. Được ăn bữa cơm sinh viên thanh đạm nhưng rất ngon. Tất cả ùa vào mỗi chúng tôi những năm tháng sinh viên tại KGU. Dường như chúng tôi mới rời xa xứ này chứ không phải là quãng thời gian 30 năm, 40 năm. Thời gian có thể trôi nhanh, nhưng ký ức vẫn luôn đọng lại. Và để hôm nay, các ký ức đó bỗng trở thành hiện thực, một hiện thực thân thương, gần gũi, dễ chịu đến với những con người đã gắn bó sâu nặng với mảnh đất Moldova.

Mít tinh trọng thể

Sau bữa ăn chúng tôi lên xe đi đến Nhà hát balê nằm trên đường Lenin xưa, cách quảng trường trung tâm thành phố chừng 200m. Ở đây sẽ diễn ra lế mít tinh trọng thể của trường nhân 65 năm thành lập trường. Khi tôi còn ở Kisinhôp chưa có cái nhà hát này.

Các chị tranh thủ thay trang phục áo dài. Đoàn VỀ NGUỒN đã được xép ngồi 2 dãy ghế khu trung tâm, sau hai hàng ghế quan chức và một hàng ghế lãnh đạo nhà trường. Đủ biết đoàn được đánh giá cao thế nào tại buổi lễ này.

Sau một vài tiết mục văn nghệ, buổi mít tinh bắt đầu. Ông Hiệu trưởng được mời lên đọc lời chào mừng. Ngôn ngữ sử dụng là tiếng Moldova nên chúng tôi hiểu bập bõm. May Huyền ngồi cạnh, cô Irina ngồi hàng ghế sau nên tôi cũng được dịch tương đối. Mở đầu phần khách mời là ông Chủ tịch Quốc hội lên phát biểu chào mừng và tặng trường Huân chương Nước Cộng hòa. Nghe nói hai năm nay ông này thực thi quyền của tổng thống vì do các thế lực chính trị không thể dàn xếp được ai làm tổng thống. Chẳng hóa ra là cái chức tổng thống không cần cho đất nước Moldova?

Sau đó là một loạt quan chức chính phủ, bộ giáo dục lên phát biểu chào mừng. Tiếp theo là đại diện các trường đại học quốc tế, trong nước lần lượt lên phát biểu chúc mừng, tặng quà lưu niệm. Phần này khá dài vì rất nhiều đoàn. Có đoàn từ Tây Ban Nha nói tiếng Tây Ban Nha. Có đoàn từ Canada nói tiếng Anh. Có hai đoàn từ Kiev và Odessa nói tiếng Nga. Còn lại là tiếng Moldova. Chúng tôi cứ dỏng tai vừa nghe vừa đoán. Bỗng tôi nhận được nhắn tin của Nguyệt nói rằng sao đoàn VN có tham tán đại sứ đến dự mà chẳng thấy được mời lên.

Cuối cùng đoàn VN được mời lên, do chị Vân, tham tán sứ quán VN tại Ucraina, kiêm Moldova dẫn đầu cùng tôi, anh Hiền, chị Bình và chị Thanh bước lên sân khấu nhà hát trong sự vỗ tay cổ vũ của nhiều bạn trong hội trường. Chị Vân đã thay mặt đại sự VN, phát biểu trao tặng nhà trường Huân chương Hữu nghị do Chủ tịch nước Trương Tấn Sang ký tặng. Chị nhắc lại công lao to lớn của nhà trường, bày tỏ lòng biết ơn của Chính phủ VN đối với nhà trường đã đào tạo nhiều thế hệ sinh viên VN. Chị đã trao tặng Huân chương cho ông Hiệu trưởng. Chị cũng trao Kỷ niệm chương do Liên hiệp Hội hữu nghị VN tặng cho cá nhân ông Hiệu trưởng.

Tặng Huân chương Hữu nghị cho trường

Sau đó tôi đã thay mặt đoàn VỀ NGUỒN đọc lời chào mừng tới nhà trường nhân dịp ngày lễ 65 năm thành lập trường. Đã lâu lắm rồi tôi mới đọc một bài diễn văn như thế này bằng tiếng Nga, trước một đám đông trong một khán phòng long trọng. Lần trước là năm 1977, tại Nhà văn hóa trường KGU, nhân dịp 60 năm Cách mạng tháng 10 vĩ đại, tôi đã đọc lời chào mừng thay mặt cho hội đồng hương VN. Hôm đó đọc xong tôi còn được bắt tay thầy Melnhik. Hôm nay tôi giữ bình tĩnh đọc hết bài diễn văn, dù có đôi từ bị vấp (từ tiếng Nga vốn khá dài), trong sự vỗ tay nhiệt liệt nhiều lần của cả hội trường. Theo yêu cầu của nhiều anh chị, tôi xin dẫn ở đây nguyên văn bài phát biểu:

"Kính thưa Thầy Hiệu trưởng trường ĐHTH Quốc gia Moldova, ...

Kính thưa các vị khách quý và các bạn,

Cho phép tôi được dùng tiếng Nga, thứ tiếng mà chúng tôi đã sử dụng trong thời gian học tại KGU, để trình bày những điều chia sẻ sau đây.

Hôm nay chúng tôi gồm 31 người VN đã tốt nghiệp trường KGU (nay là USM), thay mặt cho 616 cựu sinh viên VN tốt nghiệp KGU, có vinh dự tham dự buổi mít tinh đầy ý nghĩa nhân ngày kỷ niệm 65 năm thành lập trường USM. Quay lại thăm trường cũ, gặp lại thầy cô giáo của mình, hẳn là niềm mơ ước của bất cứ một cựu sinh viên nào. Và 31 cựu sinh viên chúng tôi có được may mắn là giấc mơ đó được trở thành hiện thực.

Chúng tôi tốt nghiệp KGU đã hơn 30 năm, thậm chí 40 năm. Đó là một quãng thời gian khá dài với mỗi con người. Rất nhiều sự thay đổi đã xảy ra ở VN, ở Moldova, ở trên thế giới. Nhưng với chúng tôi, có một điều luôn không bao giờ thay đổi: đó là lòng biết ơn của chúng tôi đối với nhà trường, với các thầy cô giáo đã dầy công đào tạo chúng tôi.

Sau khi tốt nghiệp KGU chúng tôi trở về phục vụ đất nước VN. Những kiến thức học được tại KGU đã giúp chúng tôi vươn lên, đóng góp xứng đáng vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc VN. Nhiều người trong chúng tôi đã trở thành các nhà khoa học, các giáo sư, TSKH, nhà giáo nhân dân, hay các doanh nhân thành đạt. Một sinh viên khoa luật KGU đã đảm nhận chức vụ Chánh án Tòa án nhân dân tối cao nước VN. Thống đốc ngân hàng nhà nước VN hiện tại là một cựu sinh viên khoa Toán. Dù ở vị trí công tác nào, chúng tôi cũng ý thức được rằng, chúng tôi là cựu sinh viên trường KGU. Chính nhà trường và thầy cô đã trang bị cho chúng tôi những kiến thức cơ bản để giúp chúng tôi đi tiếp vào cuộc sống mai sau.

Nhân dịp ngày lễ trọng thể kỷ niệm 65 năm thành lập nhà trường, cho phép tôi thay mặt những người đã tốt nghiệp KGU bày tỏ sự biết ơn chân thành tới nhà trường USM, tới các thầy cô giáo của chúng tôi, những người đã chăm lo dạy giỗ chúng tôi như những người con khi xa Tổ quốc.

Chúng tôi không bao giờ quên được KGU, quên được Kisinhôp, quên được Moldova. Nơi đó là tuổi trẻ của chúng tôi. Chúng tôi không bao giờ quên được các thầy cô giáo, những người đã dạy giỗ chăm sóc thương yêu chúng tôi như cha mẹ.

Nhân dịp này xin có lời chúc nhà trường có những phát triển tốt đẹp, đạt nhiều thành tích trong công tác đào tạo và nghiên cứu khoa học.

Cũng nhân dịp này xin có lời chúc sức khỏe tới các thầy cô giáo, các bạn sinh viên hôm nay của trường.

Xin phép được tặng nhà trường món quà nhỏ của những người VN đã tốt nghiệp trường KGU: một bức trống đồng, biểu tượng của nền văn hóa VN.

Xin chân thành cám ơn quý vị."

Có nhiều đợt vỗ tay bởi vì duy nhất đoàn VN có Huân chương trao tặng nhà trưởng, bởi vì duy nhất đây là phát biểu của cựu sinh viên KGU, những người sau mấy chục năm đã quay lại thăm trường trong dịp lễ trọng đại này, những cựu sinh viên luôn nhớ tới trường và biết ơn các thầy cô giáo. Và có lẽ đó là những lời đi từ trái tim chúng tôi, chân thành và nghĩa tình. Nên vị trí phát biểu cuối cùng lại là một lợi thế.

Tặng quà của Hội KGU cho trường

Ông hiệu trưởng đã phát biểu đáp lễ. Ông nói nhà trường tự hào vì có những sinh viên như sinh viên VN. Ông nhắn nhủ các bạn sinh viên hiện nay hãy lấy chúng tôi làm gương trong học tập, và sau bao nhiêu năm vẫn nhớ và biết ơn tới nhà trường, tới các thầy cô giáo cũ của mình.

Tôi và Huyền ra ngoài đưa tiễn hai vợ chồng chị Vân lại quay ngược ngay về Kiev. Các anh chị đang rất bận chuẩn bị đón Thủ tướng sắp đến thăm Ucraina. Thật biết ơn các anh chị đã làm tròn trách nhiệm và làm vinh danh đoàn VN trong buổi mít tinh trọng thể hôm nay.

Buổi mít tinh chuyển sang phần văn nghệ với rất nhiều tiết mục đặc sắc truyền thống Moldova. Tôi quay vào và gọi Nguyệt ra có bạn cũ muốn gặp. Hai bạn gặp nhau, ôm chặt lấy nhau, nước mắt rưng rưng. Đó là cô bạn Nazezda cùng phòng, cùng lớp năm xưa. Sau 31 năm bây giờ mới gặp lại nhau. Nguyệt mừng lắm, líu ríu giới thiệu tôi với Nazezda. Bạn ấy hôm nay đến nhà hát để đưa cháu ngoại đi biểu diễn chào mừng trường KGU.

Nguyệt gặp bạn cùng lớp, cùng phòng sau 31 năm

Tan buổi, cả đoàn cùng lên sâu khấu chụp ảnh kỷ niệm. Xong xuôi lại tiếp tục chụp ảnh tại quảng trường phía trước nhà hát. Rồi cả đoàn đi về nhà Huyền.

Ảnh đoàn trước nhà hát Balê

Bữa cơm tối tại nhà Nữ đại sứ Huyền

Xe đi vòng quanh hồ Komxomol và leo lên khu đồi đối diện bên kia trường KGU. Đây là khu các villa của các gia đình khá giả. Chủ nhà, Nữ đại sứ Huyền mời chúng tôi thăm khu vườn trồng toàn rau VN, mà người hướng dẫn là phụ thân Nữ đại sứ. Có các loại rau như rau cải, rau sống, rau thơm, có cả dàn bí, susu. Chủ nhà rất tự hào vì có được mảnh vườn VN tại xứ Moldova xa xôi này. Vườn nhà Huyền là mảnh vườn của villa bên cạnh mà nhà Huyến đã mua (phần nhà bỏ không và làm kho). Huyền khoe đủ rau ăn từ mảnh vườn .

Ảnh vườn rau và villa nhà Huyền

Chúng tôi bước vào nhà Huyền với sự mê mải ngắm một villa tọa trong một khu vườn rộng rãi, có cả bể bơi. Một số nhân viên công ty Huyền đang lúi húi nướng saslưc, mùi thịt nướng thơm bay khắp nơi. Có anh bạn nhận ra tôi và Nguyệt đã đến từ năm ngoái. Ngoài bố mẹ Huyền, còn có vợ chồng Huy, em trai Huyền và cháu gái thứ hai, đã nổi tiếng vì giật giải mis Moldova nhỏ tuổi. Rất tiếc Kỳ, chồng Huyền bận đưa một đoàn VN đi công tác tại Ucraina nên không có nhà. Chuẩn bị vào bữa ăn thì Thanh (CC80) xuất hiện, hắn ta mới từ Franfurt bay đến và về thẳng nhà Huyền. Nghe nói Huyền đã phải cho mua thêm bát đĩa cho bữa tiệc đông người này. Mọi người nâng cốc vì cuộc gặp gỡ thú vị trên đất Moldova, vì nhà trường KGU, cội nguồn của buổi gặp gỡ, cũng như vì sức khỏe của chủ nhà cũng như của tất cả mọi người có mặt. Khỏi phải nói không khí bữa ăn vui đến thế nào. Tôi xà vào mỗi bàn nâng cốc và trêu chọc các anh chị của bàn đó.

Bữa ăn thân mật tại nhà Huyền

Chúng tôi được chủ nhà giới thiệu hầm rượu vang. Đây là xứ Moldova, hầm rượu là chuyện đương nhiên của người dân ở đây. Nhà Huyền cũng không ngoại lệ. Mà rượu vang Moldova đâu có tệ, uống ngon lắm chứ.

Sau bữa cơm chúng tôi ngồi quây quần ở phòng khách nhà Huyền ôn lại bài hát “Màu Xuân ở nơi đầy nắng” để ngày mai phải hát tại buổi liên hoan thầy cô. Có lẽ đi cả ngày mệt rồi, lại ăn no sau bữa tiệc linh đình nên phần ôn tập này khá loạc choạc. Sau 2 lần hát tôi cho dừng tập và nói với mọi người: ngày mai sẽ cho nhạc nền to lên và chúng ta sẽ hát nhép như ở Đầm Long. Các chị nhớ hộ mỗi lần vào nghe em đếm đến 5 là hát tiếp nhé. Chúa sẽ phù hộ chúng ta ngày mai hát tốt.

Khi về đến khách sạn thì tuy chưa muộn lắm nhưng thấm mệt sau một ngày dầy đặc sự kiện, nên tôi lăn ra ngủ ngay để lấy sức cho ngày hôm sau. Ngày đầu tiên trôi qua thật mỹ mãn.

**************

Ghi chú:

Các anh chị có thể tham khảo phần tiếng Nga của bài phát biểu của tôi, được chuyển ngữ với sự hỗ trợ của chị Phạm Bình (OB77). Xin được cám ơn chị Bình.         Xin bấm tại đây