Nhà văn quân đội Nam Hà là tác giả của một liên bộ sử thi từ chiến tranh cục bộ đến thời hậu chiến ở Việt Nam với các tiểu thuyết: "Ngày rất dài", "Trong vùng tam giác sắt", "Đất miền Đông"... Nhưng đối với những cựu binh, Nam Hà trước hết là nhà thơ. Chúng tôi biết ơn ông vì ông đã làm ra bài thơ nổi tiếng Chúng con chiến đấu cho Người sống mãi, Việt Nam ơi!      

Một bài thơ lay động tâm can những người lính ra trận. Một bài thơ  làm cho đôi chân của những người lính cứng rắn hơn, mạnh mẽ hơn!

Sau này Nam Hà có kể lại ông đã làm bài thơ này trong... ba năm.

Mùa hè năm 1964, ông lên đường vào Nam chiến đấu. Bài thơ này ông bắt đầu viết khi cùng đồng đội hành quân trên đường Trường Sơn, đúng như câu mở đầu "Đường dài đi giữa Trường Sơn/ Nghe vọng bài ca đất nước...". Bài thơ chỉ viết được mấy khổ đầu thì dừng lại, không thể viết tiếp được vì sốt rét, vì mang nặng, ăn đói, mưa rừng ướt át áo quần... Ông nghĩ là khi tới nơi sẽ viết tiếp. Nhưng khi vào đến Khu 6, thuộc "miền Đông gian lao mà anh dũng", là vùng gian khổ nhất trên chiến trường miền Nam. Đơn vị ông không được cung cấp lương thực mà phải tự túc bằng cách phát rẫy, trồng sắn, trồng ngô. Rồi sốt rét, rồi chống càn, đánh giặc triền miên... Ông nhớ có một đêm bị quân đội Mỹ và quân đội Sài Gòn bao vây, trực thăng rà sát trên đầu, ông cùng đồng đội đã phải bò bốn cây số trên ruộng bùn, nhờ cây lúa che chở mới thoát được.

Bài thơ viết dở hầu như đã quên đi thì đến năm 1966, đơn vị ông tham gia một trận đánh thắng lớn, tiêu diệt nhiều lính quân đội Sài Gòn, lính Mỹ chi viện cũng phải tháo chạy. Thế là cảm hứng chiến thắng tạo nguồn hưng phấn cho ông viết tiếp bài thơ này.

Ông nói: "Quân ta thắng lớn. Anh em ai cũng phấn khởi. Buổi chiều cả đơn vị rủ nhau ra suối tắm. Nhìn những nụ cười tóa nắng của những người lính trẻ, nghĩ về không khí của trận đánh ban chiều, tôi ngồi dựa vào gốc cây, nhìn anh em tắm và ghi liền một mạch cho đến khi hoàn chỉnh cả bài thơ".

Mở đầu bài thơ là tiếng vang vọng từ lịch sử của mảnh đất Việt Nam. Lịch sử dân tộc ta là lịch sử chống ngoại xâm triền miên với những chiến công hiển hách: Đại phá quân Nam Hán, đại phá quân Nguyên Mông, đại phá quân Thanh:

Đất nước

Bốn ngàn năm không nghỉ

Những đạo quân song song cùng lịch sử

Đi suốt thời gian, đi suốt không gian

Sừng sững dưới trời, anh dũng hiên ngang

Điệp khúc "Đất nước" được lặp lại 8 lần, mở đầu cho mỗi khổ thơ. Đất nước là hồn thiêng sông núi. Đất nước là niềm tự hào của người lính ra trận. Đất nước/ của những câu chuyện đều làm ta rưng rưng nước mắt". "Đất nước/ Của thơ ca/ của bốn mùa hoa nở..." và "của những dòng sông/ gọi tên nghe mát rượi tâm hồn/ Ngọt lịm những giọng hò xứ sở...". Đất nước của thi ca, của hoa trái. Đất nước có nền văn hiến rất đáng tự hào.

Đất nước ấy có những người mẹ gánh chịu bao lo toan để cho chồng con đi đánh giặc. Bà mẹ trong bài thơ nghèo quá. Mẹ phải "mặc áo thay vai". Áo rách đến nỗi vai áo không thể vá nổi nữa, mà phải đắp vào bằng một miếng vải  khác. Đất nước ấy, bà mẹ ấy cần được bảo vệ và chăm lo!

Nói đến Nam Hà, những người lính chúng tôi nhớ ngay đến khổ thơ:

Đất nước

Của những người con gái, con trai

Đẹp như hoa hồng, cứng như sắt thép

Xa nhau không hề rơi nước mắt

Nước mắt để dành cho ngày gặp mặt...

Tôi nhớ đến một kỷ niệm...

Năm 1972 đơn vị tôi đóng quân ở Quảng Trạch, Quảng Bình. Chúng tôi đang trên đường vào Quảng Trị. Đi ngược chiều với chúng tôi là những đoàn thương binh. Có người ghé vào tai chúng tôi: "Quảng Trị là cối xay thịt người đấy!". Trong đơn vị bắt đầu có những chiến sĩ mang đầy tâm tư. Có một số người dao động, thác là bị ốm, sức yếu để ở lại đơn vị thu dung trên đất Bắc...

Tối ấy Đoàn Văn công, Tổng cục Chính trị đến biểu diễn.

Chị Linh Nhâm cất giọng ngâm bài thơ Chúng con chiến đấu cho Người sống mãi, Việt Nam ơi!

Chúng tôi nghe như nuốt lấy từng lời của bài thơ qua giọng ngâm vừa trữ tình, sâu lắng, vừa rất khỏe khoắn của nghệ sĩ- chiến sĩ Linh Nhâm.

Chúng tôi trở lại là những chàng trai trẻ trung, cứng rắn. Đất nước ơi! Đất Mẹ Việt Nam ơi! Chúng con nguyện hát mãi bài ca Đất nước:

Đất nước

Ta hát mãi bài ca đất nước

Cho tuổi thanh xuân sáng bừng lên như ngọc

Cho mắt ta nhìn tận cùng trời

Và cho chân ta đi tới cuối đất

Ôi Tổ quốc mà ta yêu quý nhất

Chúng con chiến đấu cho Người sống mãi,

Việt Nam ơi!

Xin giới thiệu với anh chị em bài thơ Chúng con chiến đấu cho Người sống mãi, Việt Nam ơi của nhà văn Nam Hà:

Đường dài đi giữa Trường Sơn

Nghe vọng bài ca đất nước

Đất nước

Bốn ngàn năm không nghỉ

Những đạo quân song song cùng lịch sử

Đi suốt thời gian, đi suốt không gian

Sừng sững dưới trời, anh dũng hiên ngang

Đất nước

Của những câu chuyện đều làm ta rưng rưng nước mắt

Đã trở thành những bài ca không bao giờ tắt

Trên mỗi con đường, mỗi thôn xóm ta qua

Từ non ngàn cho tới biển xa

Đất nước

Của thơ ca

Của bốn mùa hoa nở

Đọc trang Kiều tưởng câu hát dân gian

Nghe xôn xao trong gió nội mây ngàn.

Đất nước

Của những dòng sông

Gọi tên nghe mát rượi tâm hồn

Ngọt lịm những giọng hò xứ sở

Trong sáng như trời xanh, mượt mà như nhung lụa

Đất nước

Của những người mẹ

Mặc áo thay vai

Hạt lúa củ khoai

Bền bỉ nuôi con, nuôi chồng chiến đấu.

Đất nước

Của những người con gái, con trai

Đẹp như hoa hồng, cứng như sắt thép

Xa nhau không hề rơi nước mắt

Nước mắt để dành cho ngày gặp mặt

Đất nước

Của Bác Hồ

Của óc thông minh và lòng dũng cảm

Của những đèn pha cách mạng

Soi sáng chân trời, xuyên suốt đại dương

Ôi tuổi thanh xuân

Mang bốn nghìn năm lịch sử trong tim

Ta sung sướng được làm người con đất nước

Ta băng tới trước quân thù như triều như thác

Ta làm bão làm giông

Ta lay chuyển trời đất

Ta trút hờn căm để làm nên những vinh quang bất diệt

Giáng xuống quân thù

Như sấm sét không nguôi

Sức mạnh bốn ngàn năm đã biến thành bão lửa ngút trời.

Đất nước

Ta hát mãi bài ca đất nước

Cho tuổi thanh xuân sáng bừng lên như ngọc

Cho mắt ta nhìn tận cùng trời

Và cho chân ta đi tới cuối đất

Ôi Tổ quốc mà ta yêu quý nhất

Chúng con chiến đấu cho Người sống mãi,

Việt Nam ơi!