Ngoài 6 năm học dự bị và đại học tại Kisinhốp, Moldova, tôi may mắn có 1 năm (1979-1980) thực tập tại Viện Hàn lâm Khoa học Ukraina, Kiép. Từ Kiép, tôi còn có 1 tháng thực tập tại Viện Di truyền - Chọn giống toàn Liên bang thuộc Viện Hàn lâm Nông nghiệp Liên Xô, Ôđétxa. Thời gian này, tôi đã cố gắng để hiểu lõm bõm mọi người xung quanh khi họ chủ yếu nói tiếng Ukraina và cả trên truyền hình, nghe mãi những bài hát Ukraina dần dần mình cũng quen, thuộc lời và có thể hát theo. Một trong những bài hát tiếng Ukraina hay nhất mà giai điệu da diết của bài hát ấy vẫn theo tôi cho đến tận hôm nay, đó là bài РIДНА МАТИ МОЯ (РУШНИК)= MẸ THÂN YÊU CỦA CON (CHIẾC KHĂN THÊU). Nhân ngày nghỉ cuối tuần, xin được post bản tạm dịch nhanh của mình lời thơ  và links đến bài hát này để mọi người, ai từng gắn bó với đất nước Ukraina cùng nhớ lại.

P.S. Trên mạng có lan truyền bài hát này với tựa đề “Lòng Mẹ” với giọng ca của Trọng Tấn và chú thích đôi lúc nhầm lẫn là bài hát Nga/ Liên Xô, còn lời Việt chỉ đúng giai điệu nhưng nội dung nhiều chỗ khác xa so với nguyên bản. 

MẸ THÂN YÊU CỦA CON (CHIẾC KHĂN THÊU)

Nhạc: Platon Maiboroda

Lời: Andrii Malyshko

(Người dịch: HaiNV)

Mẹ ơi, suốt đêm thâu mẹ đã nằm thao thức  

Mẹ đưa con tận cuối làng, qua nẻo cánh đồng xa

Tiễn con lên đường từ sáng sớm tinh mơ

Mẹ đã cho con chiếc khăn thêu "cầu phúc"*

Tiễn con lên đường từ sáng sớm tinh mơ

Mẹ đã cho con chiếc khăn thêu "cầu phúc", "cầu phần"** 

Hãy cầu cho vườn xuân cổ tích nở đầy hoa

Vào một đêm rộn tiếng hót sơn ca

Theo con mãi, âm thầm là nụ cười của mẹ

Là ánh mắt dịu hiền và khắc khoải lo âu…***

Theo con mãi, âm thầm là nụ cười của mẹ

Là ánh mắt dịu hiền, đượm buồn và khắc khoải lo âu…***

Con cầm chiếc khăn mà không nói nên lời

Nghe thì thầm ngọn cỏ, thủ thỉ của rặng sồi

Nhìn tấm khăn, con thấy nhói đau những gì thân thiết

Là tuổi thơ, là xa cách, là tình chẳng phôi phai 

Nhìn tấm khăn, con thấy nhói đau những gì thân thiết

Là  tuổi thơ, là xa cách, là tình mẹ suốt đời…

Hà Nội, 9/8/2015 

** На щастя: Tạm dịch là  "cầu hạnh phúc" hay "cầu may mắn"
** На долю: Tạm dịch là "cầu vận may" hay "cầu số phận" (gặp may mắn)

*** Đôi mắt mẹ trong bản gốc tiếng Ukraina được dùng với tính từ "хороші", "блакитні" nghĩa là "đẹp", "xanh biếc", tạm dịch chung là "dịu hiền".

P.S. Có thể hiểu "nôm na" là "cầu phúc" (hạnh phúc, may mắn) và  "cầu phần" (phần mình được hưởng do Thượng Đế/ Chúa/ Thánh Thần...ban phát cho), các cụ thường nói: "có phúc, có phần..."

(Nguyên bản tiếng Ukraina)

РIДНА МАТИ МОЯ (РУШНИК)

Музика: Платон Майборода

Поезія: Андрій Малишко

Рідна мати моя, ти ночей не доспала

I водила мене у поля край села

І в дорогу далеку ти мене на зорі проводжала

І рушник вишиваний на щастя дала

І в дорогу далеку ти мене на зорі проводжала

І рушник вишиваний на щастя, на долю дала

Хай на ньому цвіте росяниста доріжка

І зелені луги, й солов'їні гаї

І твоя незрадлива материнська ласкава усмішка,

І засмучені очі хороші твої

І твоя незрадлива материнська ласкава усмішка

І засмучені очі хороші блакитні твої

Я візьму той рушник, простелю, наче долю

В тихім шелесті трав, в щебетанні дібров

І на тім рушничкові оживе все знайоме до болю

І дитинство, й розлука, і вірна любов

І на тім рушничкові оживе все знайоме до болю

І дитинство, й розлука, й твоя материнська любов

(Bản dịch tiếng Nga)

Перевод Б. Палийчука

Мать родная моя, ты до зорьки вставала

И водила меня на поля из села

Собрала в путь-дорогу и меня далеко провожала

И расшитый рушник мне на счастье дала

Собрала в путь-дорогу и меня далеко провожала

И расшитый рушник мне на счастье, на долю дала

Пусть сияет на нем, как весенняя сказка

В соловьиную ночь расцветающий сад

И любви материнской улыбнется мне тихая ласка

И очей твоих синих задумчивый взгляд

И любви материнской улыбнется мне тихая ласка

И очей твоих синих печальный, задумчивый взгляд

Я возьму тот рушник, расстелю, словно долю

В тихом шелесте трав, в щебетанье дубров

И на вышивке тонкой расцветет все родное до боли

И разлука, и детство мое, и любовь

И на вышивке тонкой расцветет все родное до боли

И разлука, и детство, и матери милой любовь