ОЧИ ЧЁРНЫЕ- ĐÔI MẮT HUYỀN

Có lẽ hình tượng cô gái Digan đầu tiên mà mình biết qua văn học là nàng Dita trong Ruồi Trâu, người đã yêu Ruồi Trâu bằng tình yêu mê muội, say đắm nhưng không được đền đáp. Trong trí tưởng tượng của mình, Digan là những người múa hay hát giỏi, đi lang thang khắp thế giới, và hẳn là những người bí hiểm và đầy sức cuốn hút. Mình có nghe đến Digan là những người xem tướng ngựa cực giỏi, con ngựa là tài sản, là bạn tri kỷ của họ và không có nỗi buồn nào hơn là nỗi buồn của chàng Digan mất ngựa.  Trong trí tưởng tượng của mình, cô gái Digan với đôi mắt to đen, sắc như dao và quay tròn trong điệu múa, như một cơn lốc xoáy..., như trong phim “Cô gái Digan” (Цыганочка) mà mình đã xem, không nhớ từ bao giờ nữa.  

Hóa ra Kishinev cực nhiều dân Digan. Họ không đẹp như mình tưởng, có lẽ là hơi …bẩn nữa là khác. Họ đi lang thang khắp nơi, nhưng lúc nào cũng thành từng tốp, thường hay ngồi lê ngoài đường, ngoài ga. Có lần mình đang tung tăng xách một túi táo mới mua ở magazin, trên đường về kí túc xá, mình đã gặp một nhóm Digan, chúng nhìn chăm chăm vào túi táo (bé nhỏ) của mình và chìa tay:- дайте мне! Mình sợ quá nắm chặt túi táo, đi thật nhanh, bên tay còn nghe văng vẳng tiếng nguyền rủa đuổi theo của người đàn bà Digan có cặp mắt thật sâu, tối và hoang dã. Nhiều lần khác, mình bị họ túm lấy tay, đòi xem bói nữa. Có lần tránh không kịp, mình đã bị một cô gái Digan túm lấy bàn tay mình, cô ta săm soi một lúc rồi phán những gì mình cũng không hiểu nữa, loáng thoáng thấy có từ “tương lai” “tiền bạc”, “hạnh phúc” gì đó. Lúc nghe cô ấy nói, mình chỉ chăm chú nhìn vào đôi mắt to, sâu với hàng mi dài, cong vút và mượt bóng, cứ như vừa được quét qua một lượt mascara, nghĩ đến chuyện anh nào mà nhìn vào mấy đôi mắt này chỉ có nước chết đuối. Rồi mình chợt tỉnh khi thấy cô ấy hỏi: Tiền đâu! May mà mình cũng có 1 rúp trong túi để cho cô ấy. Kể với đứa bạn, nó khiếp quá, cảnh báo mình:- Lần sau nhớ tránh xa tụi Digan, nó mà bỏ bùa thì chết! Lại còn hay ăn cắp, lừa đảo nữa đấy!  

Dân Liên xô hồi ấy chẳng ưa gì người Digan, ở Kishinev cũng vậy. Thế nhưng cũng có một đoàn ca múa nhạc của người Digan, được thành lập một cách chính thống hẳn hoi.  Hồi Liên Bang Xô viết sắp sụp đổ, kinh tế khó khăn, ra đường càng thấy nhiều người Digan. Chắc họ cũng sống khốn khó lắm, trong những ngày giao thời ấy.

Đến bây giờ, mình vẫn ấn tượng với người Digan, những con người lang thang, không Tổ quốc, gầy gò với  gương mặt tối, mái tóc đen dài, xoăn xoăn che hết gương mặt gầy, ánh mắt như chứa chất câu hỏi ngàn năm không lời giải đáp về nguồn gốc dân tộc mình.

 Vẳng đâu đây lời bài hát “Очи чёрные” được xem là “Quốc ca” của dân Digan, lời thơ của Yevhen Hrebinka (1812-1848). Nghe nói ông đã rút hết ruột gan mình để viết, từ cuộc tình với một cô gái Digan, với đôi mắt huyền ám ảnh:

Очи чёрные, очи страстные!

Очи жгучие и прекрасные!

Как люблю я вас, как боюсь я вас!

Знать, увидел вас я в недобрый час!

Не видал бы вас, не страдал бы так,

А прожил бы жизнь улыбаяся.

Но увидел вас, потерял покой,

И весь мир забыл я для вас одной.

Очарован я, околдован я

Лаской нежною, взором пламенным.

Вы сгубили меня, очи чёрные,

Унесли навек моё счастье вы.