Hôm nay đúng 40 năm đã diễn ra cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc. Ngày 17/2/1979 Trung Quốc đã dùng 600.000 quân cùng rất nhiều pháo binh, xe tăng thiết giáp tiến công VN trên hơn toàn bộ 1200 km biên giới giữa 2 nước. VN mới kết thúc cuộc chiến tranh vĩ đại dành độc lập thống nhất đất nước vào năm 1975. VN đang gồng mình bảo vệ biên giới Tây Nam và giúp nước bạn Campuchia thoát khỏi chế đọ diệt chủng của Khơ Me đỏ. Chúng tôi khi đó đang học tập tại trường Tổng hợp quốc gia Kisinhop (KGU), thủ đô nước Cộng hòa Moldova, thuộc Liên Xô cũ.

17/2/1979 tôi đang trượt băng trên hồ Komxomol ở Kishinhop, có 1 bạn nói với tôi: "Sáng hôm nay TQ đánh toàn bộ biên giới VN". Tôi sững người, bỏ trượt băng đi về ký túc xá mà trong lòng đầy uất hận với lũ giặc TQ. Tối hôm đó tôi dán mắt vào chiếc TV ở ký túc xá sinh viên theo dõi tin tức từ nước nhà. Các bạn Liên Xô, Đức cùng học với chúng tôi đã rất phẫn nộ khi được biết tin tức này. Nhiều bạn nữ đã khóc vì thương VN, họ quá hiểu TQ là một nước lớn như thế nào, và VN vừa mới thoát ra khỏi cuộc chiến vô cùng khốc liệt với nước Mỹ.

Hôm sau chúng tôi viết thư lên ĐSQ VN tại Liên Xô, xin được về nước chiến đấu cùng nhân dân. Sứ quán trả lời, việc các cháu là học tập để dựng xây đất nước, khi trước Mỹ đánh còn căng thẳng hơn nhiều, các cháu cứ cố gắng học cho giỏi, bảo vệ đất nước đã có người khác lo.

Mỗi ngày chúng tôi đều xem TV Liên Xô, nghe đài tiếng nói VN để theo dõi cuộc chiến biên giới phía Bắc của nhân dân và quân đội các tỉnh phía Bắc.

Ngày 5/3/1979, VN ra lệnh tổng động viên. Với sự trợ giúp của cầu hàng không Liên Xô, Quân đoàn 2 đã được chuyển từ Campuchia đến tỉnh Bắc Giang, chuẩn bị cho trận quyết chiến tại Lạng Sơn. Nhưng phía TQ hôm đó cũng vội vã ra lệnh rút quân. Chúng hiểu rằng những trận chiến Chi Lăng, Bạch Đằng đang đợi chúng ở phía trước. Chúng hiểu rằng chỉ gặp sự chiến đấu của bộ đội địa phương, dân quân du kích, một vài sư đoàn chủ lực mà chúng đã rất vất vả tiến được vào lãnh thổ VN chỗ sâu nhất chỉ hơn 20 km.

Tại hội diễn văn nghệ hàng năm ngày 26/3/1979 của lưu HS VN tại trường KGU, chúng tôi dựng vở kịch (kịch bản là của Hoàng Minh Châu, Toán 1981) mô tả trận chiến biên giới, bắt đầu bằng buổi họp của Đặng Tiểu Bình tại Trung Nam Hải với các tướng tá TQ bàn mưu tính kế đánh VN, “dạy cho VN một bài học”, kết thúc là cảnh quân ta bắt sống lính TQ. Tôi vào vai Đặng Tiểu Bình, nhờ vai này mà tôi được Giải diễn viên xuất sắc nhất của hội diễn năm 1979 của trường KGU

Tôi trong vai Đặng Tiểu Bình, ngồi với áo đại cán, cùng Phú, Toán 1979, Quang, Lý 1981, và Tuấn, Lý 1982 trong vai các tướng tá TQ

Chi Mai, Toán 1981 trong vai nữ dân quân VN và Minh Châu, Toán 1981 trong vai tù binh TQ

Đã 40 năm kể từ ngày ấy. Cuộc chiến tranh biên giới phía Bắc 2/1979 là một cuộc chiến đẫm máu nhất của VN chống TQ về quy mô quân số, về mức độ ác liệt, về tính dã man hủy diệt của quân TQ đối với con người và nền kinh tế của các tỉnh biên giới VN. Cuộc chiến bảo vệ biên giới phía Bắc 2/1979 xứng đáng là một trong những cuộc kháng chiến oai hùng, vinh quang của quân và dân VN. Nó cần có vị trí xứng đáng trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc VN