Trong nhiều năm làm việc, đã rất nhiều lần tôi tháp tùng các nhân vật đủ cấp, đủ cỡ trong các chuyến đi công tác dài, ngắn , trong và ngoài nước. Nhiều đến mức phát ngán vì sự máy móc đơn điệu và tẻ nhạt của chương trình, lịch làm việc cũng như nội dung trao đổi do vậy càng về sau tôi càng cố tìm các lý do để thoái thác đi tháp tùng trong các đoàn công tác .      

Cùng ngày với chuyến đi bão táp của một số anh chị em Hội KGU thăm anh Đỗ Khắc Tuấn VL76 tại Việt Trì , như đã hứa trước đó với chị Thục Anh ( CL67),  tôi cũng lên đường nhưng theo hướng khác - thành phố Thái Nguyên, đi công tác kết hợp với mục đích cùng chị Thục Anh thăm và thông qua chị chuyển lời mời tham dự buổi gặp mặt hội KGU ngày 3/4/2011 tới anh Nguyễn Duy Lương - người đã từng đảm trách chức vụ Hội trưởng Hội đồng hương Việt nam tại KGU 1968-1970 (Председатель Землячества вьетнамских обучающихся в КГУ  1968-1970).

Sáng hôm đó trời mưa và rét, tuy nhiên chị Thục Anh đã có mặt tại điểm hẹn rất đúng giờ, chính xác đúng với tác phong của một người cả cuộc đời làm khoa học. Do chỉ có hai chị em nên chúng tôi lập tức lên đường thẳng hướng thành phố Thái Nguyên.

Mới lên xe chị Thục Anh đã cho tôi xem thành quả lao động trong hai ngày mưa rét là một quyển album gồm ảnh của các anh chị sinh viên Việt nam khoá 1 tại KGU. Thú thực là tôi rất ngỡ ngàng, sau ngần ấy năm mà chị vẫn còn lưu giữ được khá đầy đủ với chất lượng tương đối tốt những bức ảnh khắc hoạ khoá các anh chị - thế hệ sinh viên Việt nam   đầu tiên tại KGU 1962-1967.  Do đường dài nên hai chị em chúng tôi thoả sức trao đổi những thông tin về KGU, các thầy cô khoa Hoá, các nhóm sở thích ( chụp ảnh, xem phim, thể thao, khiêu vũ v.v ), các trò ma mãnh cũng như các “thói hư tật xấu” mà có lẽ thế hệ sinh viên nào cũng có, cũng mắc phải. Đặc biệt tôi chia xẻ cùng chị các cảm nhận, nhận xét cũng như thắc mắc của tôi về các anh chị khoá đầu mà tôi được biết một cách trực tiếp với cách nhìn của một chú nhóc sinh viên lớ ngớ mới  vào đại học cũng như hiện nay khi đã phải ngậm ngùi công nhận rằng mình đã được “ xếp hạng U60”.  Tôi cũng tranh thủ khai thác thêm từ chính tác giả những chi tiết chưa được công bố trong “Người KGU khoá 1” .  Rất ngắn gọn, với một bộ nhớ đáng nể chị phác hoạ lại tính cách cũng như chia xẻ những nhận xét của mình về các anh chị cùng khoá một cách rõ ràng, chính xác cho dù có những trường hợp đã gần 50 năm trôi qua. Mặc dù đây là lần đầu tiên được gặp chị, nhưng tôi không cảm thấy có sự gò bó hoặc cách biệt trong suy nghĩ cũng như giao tiếp giữa các thế hệ KGU.

Đến nhà anh Lương tại thành phố Thái Nguyên, anh đã mở cửa chờ sẵn khi xe vừa đến  (tối hôm trước tôi đã gọi điện cho anh thông báo về chuyến đi vì biết rằng dù đã nghỉ hưu nhưng anh vẫn còn giảng dậy, hướng dẫn luận án, tham gia các hoạt động tại địa phương, Hội KHKT tỉnh v.v. nên cũng ít khi có mặt ở nhà). Trông anh vẫn thế chẳng khác gì  cách đây vài năm, vẫn hoạt bát vui vẻ, thậm chí còn hơi tếu là khác. Nói cách khác vẫn là Vư  (Вы) Lương   như chúng tôi vẫn gọi anh từ bao nhiêu năm nay một cách thân mật bằng một biệt danh kết hợp đại từ tiếng Nga - Вы là tỏ ý kính trọng đối với người trên đi kèm với tên anh.  Anh hỏi ngay không kiêng kỵ ngày đi sao ?  vì hôm đó là 17/3 dương lịch và 13/2 âm lịch, tôi đáp đây là lịch đi công tác đã định sẵn từ trước và hơn nữa tôi cũng không chú ý đến những chi tiết này. Lẽ ra ngay sau đó tôi phải đến một cơ sở sản xuất tại Thái Nguyên nhưng do sự cố đột xuất xảy ra nên tôi được báo hoãn qua điện thoại chỉ sau khi vào nhà anh Lương ít phút, do vậy việc kết hợp đã trở thành chủ đề chính trong chuyến đi, “công tác” đã trở thành “ tư tác”. Ngồi chưa ấm chỗ, chị Thục Anh ngay lập tức giới thiệu album và cứ thế theo dòng ký ức, anh Lương và chị nhắc đến từng người, trong từng bức ảnh, những kỷ niệm thời sinh viên KGU xa xưa của các anh chị, hỏi thăm ai còn, ai mất, sức khoẻ và gia cảnh của từng người. Chị cũng không quên chuyển lời mời và anh Lương cũng đã rất vui nhận lời tham dự buổi Du Xuân 2011 của Hội KGU vào dịp 3/4 tới nếu không xảy ra vấn đề về sức khoẻ. Câu chuyện cứ lan man trôi, tôi giữ đúng vai trò của một người “tháp tùng” trong câu chuyện trao đổi của các bậc “trưởng lão”, thỉnh thoảng có tham gia chút ít nhưng chủ yếu là ngồi nghe. Mải nghe quên cả thời gian, nhìn đồng hồ đã đến lúc, tôi nhắc khéo và mời mọi người ra xe đi ăn trưa và đến lúc này hai chị em mới nhớ đến món quà rất đặc trưng Hà nội đã mang theo dành biếu anh. Trên xe, trong nhà hàng khi ăn trưa, thậm chí đến lúc chia tay câu chuyện của những người bạn đồng môn vẫn tiếp tục và chắc hẳn nếu còn thời gian nó sẽ còn kéo dài mãi mà không có hồi kết. Tôi cũng không thể nào không chú ý đến một chi tiết, dù chuyện trò rôm rả, tuổi tác đã cao nhưng  anh Lương với sự chú ý và lịch lãm của một nhà giáo lâu năm, trước lúc chia tay vẫn không quên một món quà đặc sản cho hai chị em chúng tôi – chè Thái Nguyên.

Tôi đã lỡ dịp thăm Đỗ Khắc Tuấn VL75 cùng các ACE KGU khác, nhưng lại may mắn được “tháp tùng” các anh chị trong chuyến “tư tác“ này, do vậy tôi cũng được biết thêm rằng thế hệ sinh viên KGU khoá đầu tiên cũng như các khoá sau này đã phải rất vất vả    “ học thật” và sau khi tốt nghiệp ra trường cũng rất vất vả “ làm thật”, hơn thế nữa thế hệ các anh chị còn phải vượt qua những định kiến, cách suy nghĩ thiển cận, ấu trĩ  nặng nề tồn tại trong xã hội thời gian đó nhưng vẫn giữ được nhân cách và sự lạc quan hiếm có và trên hết là tình cảm của những người bạn đồng môn. Tấm gương của các anh chị đi trước cũng nói lên một điều làm nghề nào một cách trung thực cũng đều khó, nhưng nghiên cứu khoa học và dạy học có lẽ là khó nhất, nhưng không vì thế mà các thế hệ KGU sau này không tiếp bước.

Hy vọng rằng các ACE Hội KGU sẽ được gặp  Председатель Землячества вьетнамских обучающихся в КГУ  1968 -1970 Nguyễn Duy Lương trong buổi Du Xuân 2011 tới tại Đầm Long. 

Hà nội 23/3/2011.