Đúng là thế hệ sau này của bọn em phải "khám phá" nhiều mới thấy hết sự tuyệt vời của các thế hệ đi trước. Anh Châu hôm nào tổ chức sự kiện gì ở đâu thì xin thông báo để toàn thể anh chị em còn được thưởng thức "rơi rụng" những gì anh say mê nhé! Cám ơn anh nhiều nhiều! Bài trả lời phỏng vấn của anh tại cuộc họp KGU thật ấn tượng và vui vẻ! Cám ơn anh nhiều nhiều!

Nghe các anh chị dành cho Châu quá nhiều "mỹ từ", ngại quá. Chẳng qua, Châu thấy một số việc nên làm và bản thân lại có thể, thì làm thôi. Và cũng chưa làm được bao nhiêu mà.

Năm 2005, lần đầu tiên Châu được gặp nghệ nhân đàn đáy Nguyễn Phú Đẹ ở Hải Dương. Thấy ông đã ngoài 80 tuổi, sợ khi ông ra đi, ngón đàn tuyệt kỹ của ông bị thất truyền, nên tôi hỏi ông: "Sao ông không dạy cho con cháu chơi đàn, phải chăng chúng không thích học"? Ông nói, có nhiều đứa thích lắm, nhưng chúng phải đi làm. Thế là tôi đề nghị sẽ tài trợ cho các cháu đi học được lính lương như đi làm". Cùng thời gian đó, tôi được gặp nghệ nhân ca nương Phạm Thị Chúc ở Hà Đông, cũng đưa ra đề nghị tương tự để bà dạy hát cho các cháu.

Số tiền tài trợ thực ra rất ít, nhưng vì đúng người đúng việc, nên cũng có chút kết quả. Có lẽ nó cũng góp một phần trong sự hình thành CLB Ca Trù Thăng Long, (hiện đã đổi tên thành Giáo phường Ca trù Thăng Long) ngày hôm nay.

Ngày xưa, hát ca trù còn gọi là hát “cô đầu”.

Nhiều người hiểu sai về hát cô đầu. Họ hình dung hát “cô đầu” giống như karaoke bia ôm ngày nay; rằng ca nương vừa hát vừa chiều đàn ông!!!

Thực ra trong hát cô đầu, ca nương chỉ hát, chứ không phải vừa hát vừa ôm ấp ai, hoặc cho phép ai ôm ấp mình. Người làm việc đó là đào rượu, có thể cũng biết hát vài câu (do hàng ngày ở đó), nhưng không phải là ca nương.

Hát ca trù rất đặc biệt. Họ phải hát bằng hơi từ bụng. Họ phải luyện môn khí công. Khi hát, họ phải hết sức tập trung, khuôn mặt không thể hiện tình cảm. Với ca trù, nếu vừa múa vừa hát vừa cười như chèo thì sẽ bị đau bụng. Khuôn mặt không biểu lộ tình cảm, nên giọng hát phải thể hiện. Người nào biết hát ra cái tình, là có thể hát được ca trù (không cần có giọng hát hay).

Giữa ca nương và kép đàn phải có tình cảm đặc biệt (tri kỷ, hiểu biết, yêu thương nhau,…) mới có thể hòa hợp, vì ca trù là môn hợp tấu ngẫu hứng. Vì thế, ngày xưa, thường cha, anh hoặc chồng, đàn cho con, em hoặc vợ hát.

Thơ cho ca trù thường là thơ Đường, nhưng cũng có thể là thơ lục bát. Sáng tác lời cho ca trù rất khó, nên số bài hát nổi tiếng không nhiều.

Ca trù có tính hàn lâm cao nên không dễ cải biên. Cũng nhờ thế mà nó còn giữ được nguyên giá trị truyền thống và xứng đáng được bảo tồn, được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới.

Chèo thì khác, vì dễ cải biên, nên trong vòng mấy chục năm qua chúng ta đã phá gần như toàn bộ những tinh túy nhất của môn nghệ thuật này: nhiều nghệ sĩ chèo ngày nay không còn hát nổi một câu chèo cổ. Hơn 50 vở chèo cổ (được biết đến cách đây 100 năm) chỉ còn có hai vở là có kịch bản và có thể diễn được là Quan Âm Thị Kính và Súy Vân giả dại. Chèo bây giờ không thể bảo tồn được nữa.

Bác Trần Văn Khê có nói: bác tiếc là sinh ra và lớn lên ở miền Nam nên biết đến ca trù hơi trễ, nhưng bác tin rằng đó là một loại hình âm nhạc xuất sắc nhất của Việt Nam, có giá trị cao với thế giới.

Tôi rất thích đọc những bài của Hoàng Minh Châu post trên mạng. Bởi vì, theo tôi nghĩ, những bài của Châu có những suy nghĩ rất là tích cực, chia sẻ và  xây dựng.

Châu không những nặng lòng với ca trù, mà còn nặng lòng, trăn trở với nhiều nỗi bức xúc khác nữa của thời đại. Ví như, trong giáo dục  đào tạo, Châu đã đưa ra một giải pháp rất triển vọng như : 40% lao động phổ thông, 36% lao động có tay nghề, 24% có trình độ....

Về giữ gìn bản sắc dân tộc, tôi cũng hoàn toàn đồng ý với ý kiến của Châu. Tôi nhớ, khi Nguyễn Huệ mang quân ra giải phóng thành Thăng Long, ông đã nói một câu nổi tiếng:

" Hãy đánh để dài tóc

Hãy đánh để đen răng"

Đúng là đánh để giữ nền văn hóa Việt, để khẳng định văn hóa Việt Nam khác văn hóa Trung Quốc ( văn hóa TQ lúc bấy giờ con gái  tóc ngắn mặc quần, con trai cạo trọc, răng trắng; còn VHVN: con gái vấn khăn tóc đuôi gà, mặc váy- trông rất mềm mại, con trai tóc búi tó củ hành, răng đen ), để giữ linh hồn Việt và chủ quyền của người Việt Nam.

Châu là con người giầu ý tưởng và tri thức. Ý tưởng không chỉ có nằm trong đầu, mà nó vượt ra để biến thành những hoạt động hữu hiệu thiết thực giúp ích cho xã hội cộng đồng.

Cuối cùng, Châu là người thành công trong nhiều lĩnh vực, kể cả góc hài hước tiếu lâm - một người đầy năng động có tâm.

Tôi thực sự nể phục ! Người KGU chúng ta tự hào thay.

Cảm ơn Kẻ ham chơi đã có thêm thông tin về Hoàng Minh Châu - Người KGU đa tài nặng lòng với ca trù. Thật đáng khâm phục và tự hào. Không có tâm, có trí, có tình thì làm sao có thể nặng lòng cho được!

Tối hôm kia (2/4) tại Đầm Long, lần đầu tiên tôi gặp trực tiếp với Kẻ ham chơi . Ngồi chơi đối diện nhau (sau bữa cơm tối đầy náo nhiệt) em tự giới thiệu với chúng tôi tên em là Ngô Mơ. Nhận ngay ra em nên tôi có chỉ vào anh Nguyễn Thế Thịnh (người KGU tp HCM, có bài “ Mong sao mau đến tháng 10” vừa được HT post lên trang Web mà em là người có liền 2 còm đầu tiên) và hỏi: em có biết anh này là ai không? Em trả lời là không. Tôi liền giới thiệu anh Thịnh với Ngô Mơ, sau đó em có phân trần:”em đã tra tác giả của bài viết này trong mục “Thành viên”, song không thấy có anh N.T. Thịnh”. Lý do là anh Thịnh chưa đăng kí vào mục này. Thế là chúng tôi quen nhau và chuyện trò thân thiết với nhau, không phải gián tiếp qua những cái tên, những bức ảnh nhỏ con hay những bài viết/mẩu còm trên mạng nữa. Cảm ơn Du xuân của Hội đã cho cho chúng tôi cơ hội không những được gặp lại những người bạn cũ sau ngót 40 năm, mà còn được gặp và làm quen với nhiều người bạn mới. Cũng vào tối hôm đó (ngày bài viết này được post lên mạng), sau các màn nhảy múa và ca hát rất náo nhiệt xung quanh ngọn lửa trại bập bùng của những người lên Đầm Long trước, chúng tôi đã được Hoàng Minh Châu kể chuyện tiếu lâm cười đến vỡ cả bụng. Rất đa tài, rất nhiệt tình, rất gắn bó và rất tận tâm với các hoạt động của người KGU. Đó là những cảm nhận của chúng tôi về nhân vật trong bài viết này của Ngô Mơ. Mong sao Hội chúng ta có nhiều người như thế. Tôi để nghị BLL và HT tại Du xuân sang năm sẽ có thêm danh hiệu Công huân cho những người có công lao giữ lửa cho Hội như Hoàng Minh Châu

@ Cám ơn em Kẻ ham chơi đã có một bài viết rất hữu ích về con người của KGU.Hoàng Minh Châu đúng là một người đa tài và có tâm với con người, với đất nước. Chúc em thành công đối với những dự định đã chọn.