ANNA GERMAN- CUỘC ĐỜI VÀ SỰ NGHIỆP

                          (1936-1982)

Những ngày này trên kênh chính thống YouTube Star Media Vietnam đang chiếu bộ phim “Anna German” 10 tập do Star Media (Ucraina) sản xuất năm 2013. 

Đây là bộ phim lịch sử tình yêu rất cảm động về cuộc đời đầy sóng gió của nữ ca sĩ Anna German lừng danh trong thập niên 60-70-80 mà tôi vô cùng yêu thích và ngưỡng mộ từ thời sinh viên. Hồi ấy hầu như đĩa nhạc nào của bà xuất bản tôi cũng mua và đến bây giờ nhiều bài hát vẫn thuộc và đã dịch ra tiếng Việt. Trong phim vai chính Anna German do diễn viên người Ba Lan Joanna Moron đóng.

                                   Anna German thời học sinh.

Anna Victotia German là nghệ sĩ Ba lan, gốc Đức, sinh ra và lớn lên trên đất Nga, vô cùng nổi tiếng. Bà đã phát hành hàng chục album nhạc với các bài hát bằng tiếng Ba Lan và tiếng Nga. Cho đến nay, với những ai yêu ca hát trên đất nước Xô Viết trước kia thì giọng hát của Anna German vẫn còn được yêu thích và vang mãi đến muôn đời sau. 

Anna German sinh ngày 14/2/1936 tại Urgench ở Tây Bắc Uzbekistan và mất ngày 26/8/1982 tại Vác-sa-va, Ba lan khi mới 46 tuổi. 

Mẹ bà là Irma Martens (1909-2007), hậu duệ thương gia người Đức đến từ Hà lan và định cư ở Nga từ thời Nữ hoàng Ecatherina, sống ở làng Kochubeevskoe thuộc vùng Stavropol và làm giáo viên tiếng Đức. 

Cha bà là Evgheni German (1909-1937) là người Balan gốc Đức đến từ thành phố Lodz ở Balan, làm kế toán viên ở xưởng bánh mì. Có lẽ xuất thân đa quốc tịch nên bà có thể hát nhiều thứ tiếng là tiếng Nga, Anh, Ý, Tây Ban Nha, Latin và Đức.

Từ khi Anna còn rất nhỏ mới hơn một tuổi và mẹ mới sinh em trai, vào năm 1937 thì cha bị cáo buộc làm gián điệp, bị bắt kết án 10 năm tù cách ly không được nhận thư từ và sau đó bị xử bắn tại Tashken. Thế là mẹ con Anna bị trục xuất đưa đi Kyrgistan, ở làng Orlov. Sau đó lại đến thành phố Jambul ở Kazakhstan. Năm 1939 em trai Anna là Fridric mất khi chưa đầy 2 tuổi. Mãi hai chục năm sau, đến năm 1957 bố Anna mới được phục hồi truy tặng. Có thể nói tuổi thơ của Anna đầy đau khổ và vô cùng khốc liệt.

Năm 1942 mẹ của Anna tái hôn với một sĩ quan Ba lan tên là German Gerner đã trốn chạy sự săn đuổi của phát xít mà lang bạt đến Tashken và ông đã đưa gia đình về Balan năm 1946, sống ở thành phố Nova- Ruda. Tại đây Gerner gặp lại gia đình vợ cũ. Đó cũng là lý do mà các thông tin về ông đã được các thành viên trong gia đình che dấu.

Năm 1949 gia đình Anna chuyển đến Vroslav. Bà Irma dạy tiếng Đức ở trường đại học nông nghiệp (nay là trường đại học khoa học tự nhiên), còn Anna vào học trường phổ thông trung học Ba Lan. Ở trường Anna hát hay và vẽ đẹp. Sau khi tốt nghiệp, mang theo cả ước mơ trở thành họa sĩ nhưng nghe theo lời khuyên của mẹ, Anna thi vào khoa địa chất trường tổng hợp Vroslav và việc tham gia biểu diễn văn nghệ nghiệp dư sinh viên đã cho phép Anna trở thành ca sĩ. Lần đầu tiên Anna xuất hiện trước công chúng với bài hát “Ave Maria” trong đám cưới bạn gái Boguxa.

Trong gia đình Anna German, mọi người nói chuyện với nhau bằng tiếng Đức và tiếng Nga. Ngoài ra Anna còn nói được cả tiếng Ba Lan, Ý, Anh và Tây Ban Nha.

Anna German thời sinh viên.

Năm 1960 Anna ra mắt nhà hát sinh viên Kalambur ở Vroslav. Một trong những lần biểu diễn đầu tiên Anna đã quên lời nên rất buồn và nghĩ rằng sẽ phải rời nhà hát. Năm 1961 Anna chuyển đến sân khấu Vroslav và năm sau đã thành công trong kỳ thi trở thành ca sĩ chuyên nghiệp.

Nhận được học bổng của chính phủ Ý, ca sĩ non trẻ này đến Roma vài tháng sau đó. Học bổng này chỉ vừa đủ cho nhà ở, còn việc đào tạo thanh nhạc phải thanh toán nghiêm ngặt, do vậy chuyến thực tập đã không thực hiện được.

Diễn viên kiêm đạo diễn Julian Kshivka Rzesuv mời Anna tham gia gánh hát của ông và nhờ đó mà năm 1963 bà có dịp tham gia festival ca nhạc quốc tế III tại Sopot- một trong những cuộc thi âm nhạc lớn nhất Ba Lan. Tại đây lần đầu tiên bài hát của Anna được công chúng tôn vinh đã đoạt giải Nhì (trong thể thức ca sĩ là người Balan) với bài hát “Điều đó với tôi rất xấu" (Так мне с этим плохо). Sự công nhận tiếp theo tại cuộc thi liên hoan nhạc nhẹ giữa các ban nhạc toàn Ba lan được tổ chức tại Olsztyn thì Anna được tôn vinh với bài hát Ý “Ave Maria”. 

Năm 1964 sự nổi tiếng thực sự của Anna German đến khi nhạc sĩ Katajyna Gertner viết cho bà bài hát Ba lan “Evridiki khiêu vũ" (Танцующие Эвридики) và được giải Nhì thể loại ca khúc diễn xuất - văn hoá tại liên hoan lần thứ II những bài hát Ba Lan ở Opole, giải Nhất trong vòng tuyển chọn tại địa phương và giải Ba tại vòng thi liên hoan quốc tế ở Sopot.

Năm 1965 lần đầu tiên Anna German lưu diễn ở Liên Xô (60 buổi biểu diễn ở các thành phố lớn). Sau chuyến lưu diễn thành công, hãng nhạc “Melodia” đã mời ca sĩ ghi đĩa nhựa các bài hát bằng tiếng Nga, Ba Lan và Ý. Cũng trong năm đó tại Liên hoan các bài hát Ba Lan lần thứ III tại Opole, Anna đã đoạt giải Nhất thể loại bài hát nghệ thuật với bài “Cho hoa hồng nở” (За цвету розой).

Tháng 12/1966 tại thành phố Milan nước Ý, Anna German đã kí hợp đồng với hãng CDI xuất bản đĩa hát. Năm 1967 tham gia biểu diễn tại liên hoan ở Sanremo, Suriento và trên truyền hình.

Đang ở đỉnh cao sự nghiệp, bất ngờ Anna bị một tai nạn kinh hoàng, khiến toàn bộ cuộc sống và sự nghiệp của bà bị đảo lộn hoàn toàn. Vào ngày 27/8/1967 khi đang đi lưu diễn tại Ý, bà bị tai nạn ô tô rất nghiêm trọng ở giữa thành phố Forli và Milan do lái xe chở bà đã ngủ gật làm cho xe đâm thẳng vào hàng rào bê tông, Anna bị ném qua kính chắn gió 20 mét vào bụi cây. Sáng hôm sau cấp cứu đến chỉ tìm thấy lái xe trong ô tô. Anh ta bị gãy cánh tay và chân, còn Anna bị 49 vết gãy trong đó có cả xương sống và chấn thương các cơ quan nội tạng. Sau tai nạn Anna bị bất tỉnh cả tuần lễ. Nửa năm cô phải bó thạch cao nằm bất động trên giường bệnh. Sau đó mất vài tháng cô phải tập cách thở bằng ngực, tập ngồi và đi, phục hồi trí nhớ. Anna đã mất cơ hội để thực hiện công việc mình yêu thích ba năm liền. 

Cuối những năm 60 Anna German đã viết tự truyện “Trở về Suriento ” để kỷ niệm sự nghiệp của bà thời kỳ sống tại Ý.

Năm 1970, sau 3 năm nằm liệt giường, chống chọi với cái chết, cuối cùng Anna đã chiến thắng và trở lại sân khấu. Giọng hát của bà không những không hề kém đi, mà còn hay hơn, truyền cảm và sâu lắng hơn. Cộng thêm nghị lực sống tuyệt vời, bà đã đem đến cho khán giả những bài hát chứa chan tình yêu và hi vọng. Buổi biểu diễn đầu tiên của bà sau tai nạn diễn ra trong Cung văn hoá và khoa học Vác-sa-va kỉ niệm ngày giải phóng thành phố. Khi Anna xuất hiện trên sân khấu, tất cả khán giả đứng lên vỗ tay 20 phút. Bài đầu tiên bà hát là bài “Số phận con người” (Человеческая судьба).

Một trong những bài hát nổi tiếng được viết sau khi bà trở lại với sân khấu là bài “Niềm hi vọng” (Надежда) được sáng tác năm 1971 bởi nữ nhạc sĩ Alexandra Pakhmutova với lời thơ của Nhicolai Dobroravov. Người thực hiện bài hát này đầu tiên là nữ ca sĩ, NSND Liên Xô Edita Pekha nhưng nổi tiếng nhất lại là Anna German.

Anna German với chồng Zbignhev Tukholsky 3/1972.

Mùa xuân 1972 Anna German có chuyến lưu diễn ở Ba Lan. 23/3/1972 Anna đã lấy chồng là Zbignhev Tukholskji- kỹ sư khoa luyện kim trường đại học bách khoa, người mà bà đã làm quen từ năm 1960 trên bãi tắm ở Vrontzlav rồi sau khi bà bị tai nạn đã đưa bà từ bệnh viện về Vác-sa-va, giúp đỡ trong thời gian bà điều trị và tỏ tình với bà ngay trên giường bệnh, rằng bà cứ đừng dậy được là sẽ xin cưới ngay. Chính Zbignhev là mối tình duy nhất của Anna. Tháng 9/1972 Anna có chuyến lưu diễn ở Liên Xô cùng một số ca sĩ trẻ Ba Lan. 2/3/1974 trên truyền hình toàn liên bang đã phát chương trình “Anna German hát”.

Anna German là một trường hợp rất hiếm hoi, là một ngôi sao hạng nhất và ai cũng quí mến. Bà làm việc bất chấp sức khoẻ chưa hồi phục hẳn, hát và lưu diễn khắp nơi, đóng phim, viết sách, sáng tác nhạc...và năm 1975 khi đã 39 tuổi vẫn bất chấp mọi ngăn cản của bác sĩ mà sinh con cho chồng. Trong khi mang thai, bà vẫn thực hiện chuyến lưu diễn tiếp theo ở Liên Xô. Lần đầu tiên bài hát hit mới “Tôi thích anh ta” (А он мне нравится) của nhạc sĩ Vladimir Shajnskji sáng tác được Anna hát. Trong thời gian lưu diễn nhiều lần sức khỏe của Anna bị xấu đi ngay trong buổi biểu diễn làm cho chương trình bị gián đoạn. Sau khi kết thúc chuyến lưu diễn này, hãng nhạc Melody đã ghi đĩa mới những bài do Anna hát như “Tôi thích anh ta” (А он мне нравится), “Bài hát mùa thu” (Осенняя песня), “Hãy sáng lên, ngôi sao của tôi!” (Гори, гори, моя звёзда), “Thư gửi Sô Panh” (Письмо Шопену), “Hãy thương em” (И меня пожалей), “Anh muốn nói điều gì đó với em” (Вы хотели мне что-то сказать),...

27/11/1975 Anna sinh con trai Zbignhev, hiện nay là nhà khoa học.

Anna German với con trai Zbignhev (1976).

Tháng 2/1977 Anna German đến Matxcova để tham dự chương trình truyền hình “Giọng hát bạn bè”(Голоса друзей). Đây là lần đầu tiên bà gặp gỡ các nữ ca sĩ Alla Pugacheva, Roza Rjynbaieva. Sau khi ghi hình bà được nhạc sĩ Vladimir Shajnsky- người đã viết bài hát mới cho bà “Khi khu vườn nở rộ” (Когда цвели сады) mời đến nhà. Cũng trong ngày đó nhạc sĩ Viachyeslav Dobrjunhin mời bà thực hiện bài hát “Hoa anh đào trắng” (Белая черемуха).

Cũng trong năm 1977 Anna German được mời trình diễn bài hát “Tiếng vọng tình yêu” (Эхо любви) của nhạc sĩ Evghenhi Ptsichkin và lời của Robert Rozdestvensky cho bộ phim “Số phận”(Судьба) của đạo diễn Evghenhi Matvjeev. Bài hát này đã trở nên rất nổi tiếng cho đến tận ngày nay.

11/12/1977 đã diễn ra buổi biểu diễn lịch sử của Anna German tại chung kết liên hoan “Bài hát của năm” (Песен года) với bài  “Khi vườn nở rộ” (Когда цвели сады). Bài hát được khán giả vỗ tay nhiệt liệt với những hồi dài trong hội trường và buộc ban tổ chức phải xóa bỏ quy định nghiêm ngặt khi phát sóng truyền hình là bài hát được hát lại. Đây là trường hợp hiếm có trong lịch sử ”Bài hát của năm”, làm tiêu tốn thêm lượng băng hình của chương trình biểu diễn. Băng ghi hình này rất tiếc đã bị mất, hiện chỉ còn băng ghi bài hát “Эхо любви" (Tiếng vọng tình yêu) trong phim “Судьба" (Số phận) hát đôi cùng nam ca sĩ, NSND Liên bang Nga Lev Leshenko. Bài hát này cũng trở thành đĩa đơn được yêu thích của bài hát Xô Viết cuối những năm 70, đầu những năm 80 của thế kỷ 20. 

Anna German với ca sĩ , NSND Liên bang Nga Lev Leshenko hát bài "Tiếng vọng tình yêu (Эхо любви) năm 1977.

Anna German sở hữu một giọng nữ cao soprano tuyệt đẹp, trong trẻo, nhẹ nhõm và sâu lắng. Bác sĩ tâm lý người Đức trong luận văn tiến sĩ của mình đã chứng minh rằng, giọng của Anna German có tính trị liệu: nó làm tăng hiệu quả tác dụng trị bệnh và ổn định trạng thái tâm thần của người bệnh.

Những bài hát được bà trình bày khác biệt với mọi ca sĩ khác bởi giọng hát ấm áp, chân thành, thánh thiện và du dương. Phong cách độc đáo khi trình diễn đem lại cảm giác không bị hạn chế bởi độ âm cao nhất của giọng hát. Tiết mục của bà bao gồm những bài hát đủ mọi thể loại khác nhau về xu hướng và ý nghĩa. Ngay cả các bài hát hài hước trong giọng hát của bà cũng mang một nỗi buồn trong sáng, nhẹ nhàng. Với bài hát bi kịch về chiến tranh mất người thân, hay số phận của người phụ nữ bất hạnh thì bà cho người nghe thấy toàn bộ ấn tượng nghệ thuật sâu sắc của mình không giả tạo, thể hiện nỗi đau buồn khôn nguôi và niềm tuyệt vọng sâu thẳm. Cách thể hiện này đã chinh phục các khán giả ở tất cả các quốc gia mà bà đến biểu diễn. 

14-15/10/1978 tại Matxcova có chương trình hoà nhạc ở rạp chiếu phim “Vác-sa-va”. Tại đó Anna German đã hát không có dàn nhạc mà chỉ có nghệ sĩ dương cầm Rjushard Sivoi đệm thật ấm áp và đã thành công.

Tháng 5/1979 Anna German lưu diễn ở Trung Á. Trong một tuần bà đã biểu diễn 14 buổi. Tháng 6/1979 tại tiền sảnh khách sạn ở Matxcova bà đã bị ngất và phải cấp cứu ở bệnh viện. Do vậy bà phải dừng chuyến lưu diễn và trở về Ba Lan.

20-21/12/1979 tại Phòng hoà nhạc trung ương quốc gia (ГЦКЗ) “Nước Nga” ở Matxcova đã có những buổi biểu diễn solo của Anna German. 

01/01/1980 bà đã hát ở Phòng hoà nhạc (БКЗ) “Tháng Mười” tại Leningrat. Buổi hoà nhạc này đã được một người hâm mộ bà ghi âm, sau đó được hỗ trợ bởi một kĩ sư âm thanh người Ba Lan và đến năm 1986 được xuất bản đĩa “Tiếng vọng tình yêu” (Эхо любви). Đến năm 2014 đài phát thanh “Mưa bạc” (Серебряный дождь) đã đưa vào danh sách “50 đĩa được hâm mộ của hãng “Melodia””.

Trong năm 1980 tại Matxcova trong thời gian biểu diễn chương trình “Âm nhạc bạn bè” (Мелодии друзьей) thì ngay trên sân khấu đã xảy ra sự cố trầm trọng của căn bệnh huyết khối đối với bà. Hát xong bà thấy không thể di chuyển để đi vào cánh gà được nữa. Bà cứ đứng đó thì khán giả càng vỗ tay lâu tưởng được nghe thêm bài hát. Đến lúc bà ngã thì mọi người mới biết và đưa ngay bà vào bệnh viện. Cũng trong năm đó bà bị phát hiện ung thư phổi. Bà đã phải điều trị lâu dài nhưng không có kết quả, phải chịu đựng vài cuộc phẫu thuật nhưng bà vẫn không ngừng biểu diễn. Để che dấu nỗi đau và đôi mắt sưng húp vì hay khóc, bà đã phải đeo kính dâm khi diễn. Mặc dù không khỏe nhưng bà vẫn bay đến nước Úc để biểu diễn theo hợp đồng. Nhưng vì căn bệnh ngày càng trầm trọng nên chuyến lưu diễn ở Úc đã phải dừng. Bà tiếp tục điều trị tại nhà và chấm dứt biểu diễn. Bà đã phát hành sách “Anna German. Cuộc đời được cô kể lại”.

Anna German là ca sĩ, nhạc sĩ, ngôi sao nhạc pop và opera nổi tiếng với nhiều bài hát của các nước trên thế giới, trước hết là tiếng Ba lan và tiếng Nga. Bà từng đi biểu diễn tại Cộng hoà dân chủ Đức, Tây Đức, Tiệp Khắc, lưu diễn dài ngày tại Liên Xô, Mỹ, Canada, Anh, Úc, Pháp, Bồ đào nha, Ý, Hungaria, Mông cổ. Bà đã đoạt giải thưởng tại các cuộc liên hoan ca nhạc quốc tế tại Monte- Karlo (Monaco), Visbadena (Đức), Bratislava (Slovakia), Sarnemo (Ý), Neapole (Ý), Viaredzo, Canna, Ostende (Bỉ), Sopot (Bungaria), Opole (Ba Lan), Kolobrzeg (Balan), Olsztyn (Balan), Zielona Góra (Balan).

Bà mất vào ngày 26/8/1982 tại bệnh viện quân đội ở Warsawa, tròn 15 năm sau tai nạn giao thông ở Ý. Bà được chôn cất tại nghĩa trang Cải cách Tin lành Calvinist ở Warsaw, Ba lan.

Trong thị trấn Urgench ở Uzbekistan mà Anna German sinh ra, tên của ca sĩ được đặt tên cho một đường phố.

Hàng năm, vào những ngày cuối tháng Tám, ở Matxcova lại tổ chức những đêm nhạc tưởng nhớ sự nghiệp của nữ ca sĩ Ba Lan và Liên Xô.

Anna German sinh ra đúng vào ngày lễ Tình yêu 14/2 phải chăng là một sự trùng hợp hay điềm báo mà trong mọi bài ca, mọi tác phẩm của bà đều tràn ngập chan chứa tình yêu, rất chân thực và gần gũi. Chính vì vậy mà mọi người ở mọi đất nước mà bà đến biểu diễn đều rất yêu quí bà. Anna German chắc chắn đã để lại “tiếng vọng tình yêu” rất lâu bền trong cuộc đời này.

Trong tâm trí tôi, Anna German mãi mãi là nữ ca sĩ trẻ trung, duyên dáng, mỉm cười. Bà đã hát ca ngợi tình yêu, lòng chung thủy, niềm vui cuộc sống và hạnh phúc của người phụ nữ. Cho đến phút chót của cuộc đời, bà vẫn tin tưởng vào niềm hi vọng. Cho đến nay, Anna German vẫn là một trong những giọng ca xuất sắc nhất của thời kỳ Xô viết và vẫn chiếm trọn sự mến mộ chân thành của rất nhiều người trên trái đất này.

Biên dịch từ nguồn tiếng Nga trên Internet.