Về nước hay làm việc ở nước ngoài, theo mình là không quan trọng. Có những công việc, điều kiện, hoàn cảnh, ..., mà ở nước ngoài có thể đóng góp cho đất nước còn nhiều hơn là về nước để rồi "sống mòn" với cảnh "lũ chúng ta ngủ trong giường chiếu hẹp, giấc mơ con đè nát cuộc đời con".

Đúng như Huy nói, việc này phụ thuộc từng trường hợp cụ thể. Mình cũng giống Huy, không thích sống ở nước ngoài. Nhớ hồi làm NCS ở Liên Xô, thèm nhìn thấy dòng chữ tiếng Việt đến cháy lòng. Đôi khi chỉ 1 một mẩu giấy báo gói quà được nhận cũng làm mình đọc đọc đi đọc lại (dù không có thông tin gì đáng kể).

Huy ơi tại bà xã của "ông bạn" của gs Khoa đòi hỏi hơi cao thôi, Hạnh nhớ lần cuối cùng gặp Lý tại HN, Lý cứ trầm trồ khen các bạn VL 76 ở VN oách hơn ...Thời đó đi học và làm việc ở NN là "oai" rồi, mọi thứ đều thuận lợi chứ dân khoá hóc trong nước thì vừ ngâm cứu vừa lo kiếm nghề phụ để bù giá vào lương theo đúng nghĩa...Chúc "ông bạn" của GS vui vẻ với trang web KGU.

Câu chuyện của GS Khoa làm tôi cứ buồn cười mãi, qua cái tuổi hưu rồi mà "anh bạn" của GS vẫn còn băn khoăn không biết quyết định về nước cách đây 14 năm có là sai lầm không và vẫn tiếp tục trong tâm trạng 'trở về'. Thực ra ở đâu và làm gì là tùy thuộc mỗi con người chúng ta, chúng ta có quyền lấy cái này bỏ cái nọ hoặc lấy hoặc bỏ cả 2. Vì vậy tôi cũng không phán xét cái động cơ 'về nước phục vụ nhân dân và Tổ quốc' của cái anh GS Thuận kia, mặc dù như nhiều người chỉ ra có thể đấy là động cơ PR bản thân mình. Riêng đối với tôi công việc là quan trọng nhưng gia đình lại trên hết và thật sự tôi không thích sống ở nước ngoài 1 tí nào, mặc dù trong cuộc đời cũng không ít cơ hội đi làm việc lâu dài ở nước ngoài (trước khi nghỉ hưu tôi làm hơn 33 năm trong ngành Ngoại thương). Ông bạn Khoa thân mến ơi, thôi cái gì đã qua thì cho qua đi, cái hiện tại và sắp tới mới cần phải đắn đo suy nghĩ, chắc chắn ông chẳng có ý định quay lại quá khứ đâu nhỉ, hãy lo kiếm 1 thằng rể nữa đi là điều quan trọng nhất đấy. Tôi cũng cùng cảnh như ông mà. Hóa ra trong lớp VL76 bọn mình ông Đức, ông Lý và ông Khôi lại là những người có nhãn quan nhìn xa gớm, trước đến mấy chục năm các vị ấy đã biết mình nằm trong số 70% bây giờ rồi. Hi hi. 

Cuộc trao đổi về lòng yêu nước của GS Thuận sôi nổi quá nhỉ. Tôi xin tham gia với một câu chuyện thật về cuộc trở về của một ace KGU. Sau hơn chục năm làm postdoc ở nước ngoài, với > 3 năm là Associate Prof. của một Trường ĐH có tiếng ở đảo quốc Đài Loan, ace này cảm thấy chán cuộc sống dạy học và nghiên cứu thuê ở hải ngoại và muốn về nhà mặc dù vẫn có thể hợp đồng tiếp tục. Tuy nhiên đây hoàn toàn là toan tính cho cá nhân và gia đình chứ không có được tình cảm yêu nước cao thượng như GS Thuận. Anh ta đã khá băn khoăn và trăn trở nên đã có mail và thư hỏi nhiều bạn bè và gia đình thì hơn 70% khuyên không nên về (cũng giống như tỷ lệ ý kiến mà anh Khánh giới thiệu).  Tuy vậy cuối năm 98 anh vẫn về nước và cú shock đầu tiên là cơ quan cũ của anh (một Viện nghiên cứu) không mặn mà và không muốn tiếp nhận anh tiếp tục làm việc (không có thảm đỏ, thảm đen nào mà cửa vào công sở còn đóng chặt). Ngồi nhà 6 tháng mới ngấm chắc là mình đã sai lầm thì có người bạn quen từ bên Đức rủ anh cùng kinh doanh du lịch QT (anh được tha thiết mời vào doanh nghiệp xuyên lục địa mới này vì sử dụng thạo tiếng Nga, Anh, Đức và nói bồi tiếng Tàu). Chỉ vì tiếc hành trang khoa học > 15 năm của mình nên anh đã không nhận offer của doanh nghiệp kia và tiếp tục đợi cho đến giữa năm 99 thì anh được Bộ KHCN chính thức tiếp nhận lại làm việc, với một quyết định ghi rõ là > 7 năm làm nghiên cứu KH ở ngoại quốc không được tính vào thâm niên công tác và anh được phục hồi vào biên chế nhà nước với mức lương quèn của nghiên cứu viên anh đã hưởng từ 12 năm trước đó. Thế mà anh cũng thấy "tự sung sướng" vì chỉ làm việc nghiên cứu ham thích của mình mà lại được ăn lương nhà nước.  Thấm thoắt hơn 14  năm đã trôi qua, ông bạn rủ kinh doanh du lịch ngày nào đã trở thành tỷ phú (có vốn tới XX triệu đô) còn anh thì vẫn lụi cụi làm KH với đồng lương GS mà theo anh Phư bạn anh nhắc là thấp hơn lương thiếu tá quân đội. Anh tự nhủ, thì mình cứ làm một thằng "đại úy" cũng không sao miễn là tiếp tục được "tự sướng". Người vợ hiền của anh nhiều lúc cũng thấy sốt ruột khi nhìn cảnh ông xã như vậy. May mà cách đây 2 năm anh được báo Dân Trí tặng giải thưởng NTĐV, lúc đó bà xã mới thực sự cảm thấy chút tự hào về ông chồng cù lần của mình. Một cuộc trở về nước không có "PR" đã kết thúc như vậy. Nay đã qua tuổi hưu mà anh vẫn còn cảm thấy không hoàn toàn hội nhập được với trong nước và vẫn đang tiêp tục "trở về". Anh băn khoăn không biết có thực sự sai lầm không khi quyết định về nước cách đây 14 năm. Cũng may là anh có những người bạn tuyệt vời trong hội KGU, nơi anh thực sự vui vẻ hòa mình được vào một cộng đồng luôn mở rộng cửa đón chào anh!  

Tôi thấy việc Assoc. Prof. Nguyễn Văn Thuận PR trên VN Express đã có kết quả rất rõ rệt: Đích thân Bộ trưởng Nguyễn Quân đã có bài trả lời phỏng vấn VN Express xung quanh bức "tâm thư" của người đang "xây nhà cho hàng xóm":

http://vnexpress.net/gl/khoa-hoc/2012/11/moi-nguoi-gioi-ve-nuoc-deu-la-von-quy/

Logic của vấn đề, nếu như việc Bộ trưởng nêu ra thành hiện thực, là ta với Hàn sẽ xây dựng V-KIST, Assoc. Prof. Thuan sẽ tình nguyện/ được mời về giữ một trong trách tại V-KIST chăng?

Tôi thấy ý kiến của Bộ trưởng trả lời câu phỏng vấn cuối cùng  (lý do về hay ở của cá nhân Bộ trưởng) là rất chân thành. Năm 1994, HaiNV tôi cũng đã trở về từ CHLB Đức với cùng một lý do và suy nghĩ tương tự như anh Quân khi anh trở về từ Thái Lan. Tôi mong rằng Assoc. Prof. Thuan và những ai khác muốn trở về cũng nên có những nghĩ "đơn giản" như vậy. 

...Quay trở lại vấn đề "ở hay về" của các nhà khoa học, hồi còn học ở Thái Lan, bản thân Bộ trưởng có bao giờ nghĩ sẽ ở lại nước ngoài làm việc?

- Tôi là người duy nhất trong nhóm sinh viên tốt nghiệp năm 1989 ở Viện công nghệ châu Á (AIT), Bangkok về Việt Nam ngay sau khi tốt nghiệp. Có nhiều lý do khiến tôi muốn về nước làm việc, trong đó có nguyên nhân gia đình và công việc giảng dạy ở Đại học Bách Khoa Hà Nội.

Điều quan trọng, tôi nhận thấy về Việt Nam tôi sẽ có điều kiện phù hợp hơn để phát triển, có lẽ tôi không thuộc típ người thích sống ở nước ngoài, kể cả ở Thái Lan có nhiều điểm tương đồng với Việt Nam. Ở quê hương bao giờ cũng thoải mái nhất, và nếu làm được việc gì đó cho quê hương mình thì vẫn thấy có ý nghĩa nhất. 

Nếu như anh HaiNV viết thì việc về hay không có gì quan trọng đâu?

Anh ta đã ra đi, nay muốn về, cũng ko rõ lý do thực sự là gì?

Anh ta ko là Vịt Cừu (như chị Thoa đã gọi). Có thể thích làm PR nên ló mặt ra trên mạng như vậy.

Lâu nay diễn đàn mới có chuyện để trao đổi.

“Lâu lắm rồi” mới thấy HaiNV tái xuất lại đúng bài này, đúng là người nặng lòng! Bravo!

Còm hôm qua mình có lưu ý mọi người xem “Thăm dò ý kiến trong bài”. Nay mình post lên xem luôn cho tiện:

Trong công việc của mình, đôi khi tiếp xúc với các chuyên gia Việt kiều. Có những người rất nặng lòng đối với quê hương, xem đó là nghĩa vụ của người con với đất mẹ; có những người cũng muốn đóng góp và thật sự đã đóng góp nhưng đòi hỏi sự công nhận trước, đóng góp sau; có những người xem đấy như một công việc ban ơn; cũng có người chỉ đơn giản là thích đánh bóng tên tuổi, ...

Cám ơn anh Hải. Hôm trước em đọc cái link trên Vnexpress, thấy độc giả chia sẻ, ai cũng cảm phục và "thương" GS ấy quá trời, em cũng cảm động... muốn khóc luôn. Hóa ra là thế.