Thầy tôi là con út trong nhà. Ông nội tôi mất sớm. Thầy tôi lớn lên trong vòng tay của bà và các bác của tôi.

Hồi kháng chiến chống Pháp, thầy tôi hoạt động khắp trong tỉnh nhà. Vào một ngày tháng Sáu năm 1952 quân đội Pháp ném bom và bắn đại bác dữ dội vào làng tôi. Đạn bom ngút trời, ngút đất. Mẹ cả của tôi bị trúng pháo trên đường chạy ra núi Mỏm Nàng tránh máy bay Pháp. Mẹ ra đi để lại ba cô con gái với tiếng khóc thương mẹ xé lòng. Thầy tôi khi đó đi công tác chưa kịp về. Nhà tôi bị trúng bom. Giữa khuôn viên nhà tôi là một hố bom sâu hoắm. Phải nhiều năm sau, cả nhà tôi bền bỉ đổ đất mãi mới lấp đầy hố bom này. Thương các con, thầy xin về xã công tác để tiện bề chăm sóc.

  Dạo bé, tôi thường thấy một ông cán bộ dáng đi bệ vệ, đeo xà cột ghé chơi, có nói với thầy tôi:- Anh nặng gánh gia đình quá nên không tiến bộ được. Khi đó, tôi nghĩ cái ông cán bộ này sao lại ăn nói vớ vẩn thế không biết!

Trong kháng chiến chống Pháp, mẹ tôi xung phong đi phụ trách dân công phục vụ các chiến dịch của quân đội ta. Trong đợt tham gia chiến dịch Hòa Bình, mẹ tôi bị sốt rét nặng phải về làng. Thế rồi tổ chức Đảng và chính quyền ở địa phương đã tác thành đôi lứa cho thầy mẹ tôi.

Những năm sáu mươi của thế kỷ trước, trong phong trào hợp tác xã, thầy tôi tham gia Ban quản trị, làm Phó Chủ nhiệm. Hàng ngày thầy tôi vẫn đi cầy bừa, tát nước, làm cỏ, bỏ phân, gặt lúa. Khi thầy tôi xong buổi cầy, tôi thường đi đón trâu. Tôi nhận trâu để chăn trước khi đưa về chuồng.

Nhiều năm thầy tôi tham gia công tác Mặt trận Tổ quốc. Thầy tôi tích cực vận động nhân dân động viên con cái lên đường nhập ngũ, động viên nhân dân bán lạc cho Nhà nước, làm vệ sinh làng xóm, giúp đỡ các gia đình thuộc diện chính sách...

Năm 1992 thầy tôi tròn 80 tuổi chúng tôi tổ chức mừng thọ. Năm sau thầy tôi ra đi rất nhanh.

*                   *

*

Thầy ơi! Thầy của con ơi! Trong mơ con vẫn hay gặp thầy, thầy ơi! Con cùng thầy đi vỡ đất ở ven núi Vườn Vầu để trồng khoai lang. Lần ấy, lá khoai lang tốt bời bời nên khi dỡ không có củ, chỉ được mấy nắm dãi khoai. (Thầy ơi! Nay lá khoai lang bán đắt ra phết, thầy ạ). 

 Hai cha con rất chăm trồng khoai nước dại để lấy lá cho lợn ăn và lấy ngào để mẹ làm món ngào khoai nước. Những năm đói kém vì mất mùa, thầy đưa con vào khu vực Dốc Xây giáp tỉnh Thanh vỡ đất trồng sắn. Thầy còn nhớ là đất rất rắn không. Lưỡi cuốc bị quằn hết. Thầy phải dùng cuốc chim mới cuốc được đất. Làm quần quật cả ngày chỉ được một mảnh nho nhỏ như vuông chiếu. Trên những vạt đất cạnh Động Thiên Tôn thầy trồng thuốc lào, trồng đậu. Thầy trồng mướp, trồng su su, thả bè rau muống, trồng rau dút ở nhiều nơi. Thầy của con hay làm hay làm. Công việc luôn tay, không ngơi không nghỉ.

Thi thoảng vào những ngày mưa gió, nông nhàn thầy bảo mẹ làm gỏi cá, bánh nếp, bánh tẻ, bánh khúc và bánh đúc. Cả nhà xì xụp ăn ngon lành món bánh đúc với riêu cua.

           ...Chị cả nhà ta lấy chồng là một anh thương binh ở Hà Tây. Có dạo đến 6 tháng liền anh chị không viết thư làm thầy lo mãi.

 Chị thứ hai cùng chồng làm ở nông trường Đồng Giao. Trong những năm chiến tranh phá hoại bằng không quân của Hoa Kỳ đây là túi bom. Tại khu vực này, khi tầu hỏa đi qua là máy bay Mỹ lao xuống cắt bom. Vì thế, cứ thấy tiếng bom là thầy lại lo:- Không biết anh chị Thiệp- Tiệp và các cháu có sao không? Để tránh bom, anh chị con thay nhà thường xuyên. Hôm dựng nhà ở núi này, mai dựng nhà ở núi khác. Lúc nào anh chị dựng nhà mới là thầy lại có mặt ngay để hỗ trợ.

 Nhớ hôm con ở chiến trường ra. Về tới nhà, con ra hiệu cho con chó không sủa, rồi nằm ngủ ở ngoài hiên. Thầy dậy sớm, ở trong nhà đi ra vấp vào con và la lên: - Bà nó ơi! Thằng Nghị đã về!

Chị Liên lấy chồng. Đẻ liền một mạch 5 đứa con. Năm rưỡi đôi. Anh rể ở trong quân đội. Thầy mẹ giúp chị chăm các cháu. Chị sang Nam Định ôn thi nâng bậc để mấy đứa ở nhà với ông bà. Chúng quấy khóc ghê quá. Thầy vẫn kiên trì chăm sóc chúng suốt cả tuần.

 Hồi vợ chồng con mới về nước. Nhà cửa không có. Thầy cất công đi mượn một căn phòng của bác Nam ở 67B Lý Nam Đế, gần Cửa Đông cho chúng con. Thầy lóc cóc mang xi măng từ quê ra, sửa căn phòng tươm tất trước khi chúng con dọn đến ở.

 Cái thuở con còn thích để tóc dài, thầy hay góp ý:- Con để tóc như thế, thầy thấy cơm cớm thế nào ấy!  Lúc đó con thường đánh bài lờ, giả vờ như không nghe thấy. Nay thì con nhớ lời thầy dậy lắm, thầy ơi!.  

 Con nhớ đến cái quạt kéo do thầy chế tạo. Mỗi khi cháu Nhốp về quê thăm ông bà, rất thích kéo cái quạt này. Ông thương cháu sức yếu không kéo nổi nên đã kéo cùng cháu. Con nghe thấy giọng của thầy nói với cháu:

- Hai… ba nào!

........

          Thầy ơi! Con như thấy thầy đang ngồi trong nhà trên nhà ta. Sau khi sảng khoái rít điếu thuốc lào, thầy chậm dãi đọc bài thơ vui:

                                          Đì đẹt ngoài sân tràng pháo tép

                                      Lem nhem đầy vách lịch thường niên...

          Bỗng thầy nói với ra ngoài hiên:

- Mấy đứa nhớ hái cho thầy nắm lá rau thơm!

- Dạ, vâng ạ. Chúng con sẽ hái ngay. Bữa cơm của thầy không thể thiếu rau thơm! - Chúng con dạ râm ran. 

NghiPH hồi mới từ chiến trường ra Bắc