@Tuyết ơi, cái hình nho nhỏ ở dưới, chính là đồng chí ấy đấy. Thu đưa một đoạn tản mạn với thơ của Chiến nhé !

Lâu nay trong bài: "NHỚ TÂY TIẾN" thường được ghi như sau:

...Chiều chiều oai linh thác gầm thét

Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người
Nhớ ôi Tây tiến cơm lên khói
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi.

Tôi cũng luôn nghĩ như vậy, nhưng đọc song tiểu luận sau, tôi đã sửa lại bản thơ lưu của mình.

Mai Châu "mùi" em thơm nếp xôi

19 Tháng Hai, 2011.

   Tôi không được học thơ Quang Dũng. Ngày học phổ thông, trong dòng thơ ca cách mạng, ngoài mấy bài thơ như "Quê hương" của Giang Nam hay "Nhớ con sông quê hương" của Tế Hanh, chúng tôi toàn học thơ Tố Hữu. Hầu như tôi không biết đến nhà thơ Quang Dũng.
   Sau này khi đã rời quân ngũ trở về dân thường, tôi mới thấy trong chương trình học của học sinh có bài thơ "Tây tiến" của Quang Dũng. Bài thơ này được mổ xẻ ngôn từ, câu cú và ý tứ trong nhiều khóa thi tốt nghiệp PTTH, thậm chí nó còn được đưa vào cả chương trình trò chơi trên VTV3 cho sinh viên là SV96.
   Tôi đọc "Tây tiến" thấy nhịp thơ trúc trắc, tuy có nhiều nội dung hay ẩn ý trong câu chữ, nhưng tôi vẫn thấy có gì đó không ổn ở một dòng thơ:

   "Mai Châu mùa em thơm nếp xôi"

   Thế nào là mùa em? Nó diễn tả cái đẹp của người con gái Thái hay nó diễn tả cái không khí ngày mùa của bản Thái Mai Châu tràn đầy mùi xôi xếp khi trung đoàn Tây Tiến hành quân đến. Và đọng lại trong lòng người lính là cái gì, hình ảnh người con gái đậm tình quân dân hay chỉ là mùi xôi nếp cứu đói? Nếu là ý thứ nhất thì không hợp lý vì "mùa em" chẳng có nghĩa gì gắn với cái đẹp của người con gái, còn nếu theo ý thứ hai thì quá tầm thường. Tôi nghĩ rằng người ta đã quá yêu Quang Dũng, chỉ biết theo nhau ca ngợi bài thơ đó nên đã cố gán và biện hộ cho cái ý thứ nhất rất bất hợp lý mà không ai cố thử tìm hiểu đúng sai thế nào.

   Tình cờ gần đây tôi được đọc bản gốc bài thơ "Tây tiến của Quang Dũng. Khi đọc đến dòng thơ "Mai Châu mùi em thơm nếp xôi", tôi ngẩn người ra thật lâu. Càng ngẫm nghĩ càng thấy cái hợp lý, thấy cái hay, cái độc của từ mùi đó. Đúng ra phải là thế chứ. Nhưng tại sao suốt bao lâu không ai tìm ra điều đó mà cứ phải mặc nhiên thừa nhận cái câu thơ bất hợp lý với từ "mùa".

   Thì ra cũng có nguyên nhân của nó. Quang Dũng là một nhà thơ chiến sĩ bởi trước khi trở thành nhà thơ, anh đã là người lính trong trung đoàn Tây Tiến hành quân lên Mai Châu, Hòa Bình năm 1947 để đánh giặc, và trước ngày toàn quốc kháng chiến anh là học sinh Hà Nội. Dễ hiểu vì sao anh lại là một nhà thơ tài hoa. Có điều thơ anh là thơ từ góc nhìn của một người lính nên nó khá trần trụi và đặc biệt là rất thật.

Vụ án văn thơ "Nhân văn giai phẩm" năm 1958 đã làm chao đảo cuộc đời của nhiều nhà văn nhà thơ theo khuynh hướng "nghệ thuật vị nghệ thuật" trong đó có Quang Dũng. Số phận anh không may, nhưng bài thơ của anh là một bài thơ hay nên anh đã chấp nhận cho nó tồn tại sau khi phải sửa câu thơ "Mai Châu mùi em thơm nếp xôi" thành "Mai Châu mùa em thơm nếp xôi" cho hợp với ý của những người cầm cân nảy mực về văn hóa khi đó.

Các cụ nhà ta khi vui thú thì cũng không ngại ngần rúc đầu vào tận những ngang cùng ngõ hẻm, nhưng khi ngồi trước bàn dân thiên hạ lại đạo mạo giảng đạo đức. Đành rằng trước đám đông thì không nên văng tục chửi bậy vì cái văn hóa truyền thống Á Đông nó thế, nhưng những dòng thơ ý nhị mà hay thì có khi phải để nguyên mới thấy toát lên được cái hay, cái thâm thúy của nó thông qua sự suy ngẫm thầm của từng người. Thơ của nữ danh sĩ Hồ Xuân Hương chả phải là minh chứng đó sao. Tục mà thanh, thanh mà tục. Tâm mà thanh thì sẽ thấy cái hay cái đúng của nó. Bài thơ chỉ thật tục khi người đọc nó mà trong tâm lại tục mà thôi. Vậy là bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng được tồn tại và phổ biến nhờ cái từ mùa có cùng âm điệu với từ mùi như vậy. Cũng chính từ bài thơ bị sửa ấy mà có lúc tôi đã nghĩ lầm về Quang Dũng.

   Sau này khi tư duy của con người đã đổi khác, cởi mở hơn, bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng mới được phổ biến sâu rộng và được giảng dạy trong nhà trường, nhưng là bản sửa chứ không phải bản gốc. Bao lớp người đã phải mặc nhận như vậy, đôi khi có người không hiểu cũng có thắc mắc nhưng cuối cùng lại tặc lưỡi cho qua với ý nghĩ rằng với các bố nhà thơ thì nhiều khi trong thơ họ có những câu dở hơi lắm, chỉ cốt vần điệu mà không cần biết nghĩa nó phải ra sao, có đúng với dân gian hay không. Thú thật chính tôi cũng hiểu lầm thơ Quang Dũng một thời như thế.

   Trở lại với câu thơ gốc "Mai Châu mùi em thơm nếp xôi", mới thấy Quang Dũng thật là có hồn và có thần khi hạ bút viết từ mùi đó. Nó đưa bài thơ trở về đúng nghĩa, dễ hiểu biết bao nhiêu đối với những người lính chiến từng xông pha bom đạn có được những giây phút sống cùng dân, được gần gũi những người con gái. Phải là cái từ mùi ấy mới toát lên được vẻ đẹp, vẻ tinh khiết và đầy bản sắc của người con gái dân tộc Thái nói riêng và những người con gái Việt Nam nói chung. Cái hương vị tỏa ra từ người con gái Thái mà được người lính cảm nhận  như mùi thơm xôi nếp thoảng qua thì quả thật là thần tình. Mà dứt khoát phải là xôi nếp, đặc trưng của những ống cơm lam đặc sản của người dân tộc thì mới hay và độc đáo chứ nếu chỉ như mùi mít, mùi cam, mùi bưởi thì cái ấn tượng ấy sẽ không sâu. Nếu có dịp lên Mai Châu, Hòa Bình, ngắm nhìn những cô gái Thái với dáng đi sóng sánh và ngẫm về câu thơ Quang Dũng, bạn sẽ cảm thấy có một cái gì rất gần gũi, thân thương, tưởng như có thể vòng tay mà ôm lấy được, nhưng lại bảng lảng xa vời như những đám mây nhẹ trôi.
   Bạn đã từng tắm cho con trẻ và hít hà mùi thơm da thịt của chúng chưa? Thuở yêu đương bạn có nhớ đã từng được ngồi cạnh người yêu và cảm nhận mùi thơm hoa bưởi hay hương xả, hương bồ kết tỏa ra từ mái tóc, bờ vai của người bạn yêu chưa. Và ngay cả khi đã lập gia đình, lúc hạnh phúc có khi nào bạn tận hưởng mùi thơm dịu mát từ từng Centimet của người bạn yêu thương chưa (Nếu bạn công nhận người con gái đẹp từng Centimet như trong một bộ phim nào đó thì chắc cũng dễ thừa nhận là có nhiều lúc họ cũng sẽ dịu thơm trên từng Centimet chứ?)
   Đấy chỉ thế thôi, cứ ngẫm nghĩ đi, bạn sẽ thấy càng nghĩ càng thấy câu thơ "Mai Châu mùi em thơm nếp xôi" của Quang Dũng mới thật và hay biết bao nhiêu. Có điều người ta có dám trả lại nội dung cho bản gốc bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng hay không thì chỉ có thời gian mới trả lời được.

Vũ Công Chiến

Thu ơi, ảnh ở com. của Thu có phải là Vũ Công Chiến không? Giá mà những câu chuyện của Chiến được tập hợp lại trong một tuyển tập: Những câu chuyện của lính bây giờ mới kể thì hay biết mấy, mình rất muốn những câu chuyện này đến với thật nhiều người và lưu lại cho nhiều thế hệ sau.

"Ba lần tiễn con đi hai  lần khóc thầm lặng lẽ

Các anh không về, mình mẹ lặng im…”.

Trong bất kỳ cuộc chiến tranh nào, người mẹ là người hy sinh nhiều nhất .

Đọc các bài viết - đó là sự thật. Sự thật giản dị không màu mề tô vẽ mà vi đại làm rung động và thổn thức bao trái tim những người đã một thòi phục vụ quân đội. tôi cũng như các bạn đã rơi lệ và xúc động nhiều lần nhưng kìm nén. Đến bài này của anh chiến viết về Hà tôi không thể không nói lên cảm xúc của mình. Hãy viết tiếp để chúng ta được biết thêm những con người vĩ đại như thế.Hy sinh như thế. Nếu có ảnh của anh Chiến, anh Hà hãy đưa lên cho mình biết mặt các anh với nhé. Chẳng để làm gì đơn giản là ngưỡng mộ thôi.

@ Kim Chi ơi, Chiến bằng tuổi bọn mình, những ACE nào sanh vào 1954. Đây là một thanh niên thật giản dị, giàu tình cảm và có một tình thương yêu, cảm thông vô cùng với các chiến hữu của mình. Cho nên trong Văn thơ của Chiến, tính nhân văn rất rõ nét, giống hệt hai người chiến sỹ trong chuyện CON NGƯỜI LÍNH mà anh Thông đã viết. Mình đưa thêm tâm sự của Chiến, anh lính & nhà văn của trang lứa chúng mình. Chiến cũng tâm sự: Tại tôi nhỏ con, miệng lại hô, lúc còn đi học chỉ biết lo học sao cho tốt, để vui lòng bố mẹ. Chẳng có bạn gái nào lúc ấy để ý đến tôi.

Bảy ngày nghỉ phép trước khi lên đường vào chiến trường, bọn lính chúng tôi đi chơi và nghich ngợm vô tư. Chúng tôi kéo từng đoàn qua nhà nhau, ra công viên chụp ảnh kỷ niệm, và đến tối thì kéo đi bộ thành từng đám đông giăng đầy qua các phố đến mãi tận khuya mới về. Cái sự nghịch ngợm vô tư của chúng tôi cũng làm bớt đi những nỗi lo âu, thương cảm của người thân.

Hết phép, chúng tôi tập trung nhau tại Đại Mỗ, sát Hà Đông, rồi hành quân ba chục cây số đến Kim Bảng, Hà Nam. Chúng tôi nghỉ tại đây 3 ngày để thu quân, học chính trị và sẽ lên tàu hỏa từ ga Đồng Văn để vào tuyến lửa. Có thể đây là lần cuối cùng gặp nhau, nên mẹ tôi đi ô-tô từ Hà Nội đến tận đây để tiễn tôi lần cuối. Mẹ tôi xin phép cho tôi được đi chơi một tiếng, mua đủ thứ cho tôi ăn. Đến đêm, đơn vị mới lên tàu, nhưng buổi chiều tôi đã nói mẹ tôi nên ra ô-tô về Hà Nội kẻo trễ. Tôi không muốn mẹ tôi tiễn tôi vào lúc tàu chạy, sợ mẹ buồn. Mẹ tôi không khóc, nhưng lúc lên ô-tô, mẹ tôi đã kín đáo lấy khăn tay lau mắt. Tôi biết mẹ tôi buồn lắm.

Đến đêm, tôi cùng đơn vị ra ga, lên tàu vào chiến trường. Thế là tôi đã ra đi, tôi đã đem theo cả cuộc đời của mẹ tôi mà ra trận

Chiến tranh kết thúc, đúng là chỉ đến thế hệ chúng tôi đã đánh xong Mỹ.

Sau sáu năm quân ngũ, tôi trả lại quân đội cây súng và trở về nhà với mẹ.  Mẹ tôi rất sung sướng và hạnh phúc đón tôi trở về. Tôi không "xanh cỏ", nhưng cũng không "đỏ ngực". Tôi chỉ là người lính bình thường như muôn vạn người lính khác, nhưng đối với mẹ tôi thì như thế là đủ.

Thế hệ cha anh chúng tôi, và chúng tôi đã đánh Mỹ, nhưng "được đánh Mỹ" không phải là một niềm vinh dự, tự hào. Chiến tranh không phải trò đùa. Chúng tôi không bao giờ muốn thế hệ con cháu mình có vinh dự đó. Không phải chúng tôi lấy mất niềm vinh dự của chúng, danh từ "vinh dự" đó chỉ là câu nói chính trị một thời. Cái chính là chúng tôi đã chiến đấu, đã hy sinh để mong con cháu mình không phải hy sinh nữa.

Cảm ơn anh người lính Vũ Công Chiến.

Một lần tôi đi xê ôm người chỏ tôi cũng là một người thương binh như thế từ cuôc chiến trở về hay bàn tay trắng.Họ bình dị mà vĩ đại nếu không trò chuyện với họ có lẽ tôi cũng không biết anh đã tưng là chiến sĩ bị thương tại chiến trường.

Cám ơn Nguyễn Công Chiến với những hồi ức đậm chất lính,. Mình rất khâm phục những người lính, các anh  đã dũng cảm ở mọi tình huống.

Nhớ lại cái thời mà Hà "Thái giám" suýt nữa bị mất mấy cân chè thì chắc cũng cùng thời gian đó mình có đi công tác vào Tp.HCM bằng tàu hỏa. Khi tàu vừa đến ga Sài gòn thì mình bị phòng thuế mời vào kiểm tra hành lý. Lúc đó còn trẻ, nên mình run lắm cứ như kẻ bị phạm tôi ấy.Hồi đó mình có mượn bố mình cái ba lô và cái màn cá nhân bằng vải màn  tuyn  màu bộ đội của bố mình hồi cụ đi B mang ra. Sau một hồi lục soát ba lô của mình thấy chẳng có gì họ cho mình ra. Về đến nhà khách của Viện Pasteur Tp.HCM thì mình phát hiện bị mất cái màn cá nhân mà rõ ràng lúc mở ra để kiểm tra thì mình thấy mấy người còn lôi ra. Mình tiếc quá bảo với mọi người quay lại ga để tìm có lẽ là mình để quên. Anh bạn đồng nghiệp bảo mình là: cậu quá dở hơi, không phải cậu quên mà bọn họ cố tình lấy của cậu đấy. Nhưng mình vẫn cố rủ mọi người ra hỏi lại tất nhiên là không có mà còn bị họ mắng xơi xơi vào mặt.  Đến tận bây giờ mình vẫn tiếc cái màn đấy vì là kỷ niệm chiến trường của bố mình, nhưng cái thời còn bao cấp đấy  thì nó cũng có giá trị.

Chị Ba ơi, trong lòng biết là bị cướp mà ngoài mặt vẫn tươi như hoa- Mời bác " sơi đi...."không bác om cho thì hỏng hết hết bánh kẹo....

Vũ Công Chiến đã sống và chiến đấu trong thời kỳ đất nước có chiến tranh, bởi thế anh đã có những dòng hồi ký về bản thân và những người bạn của anh vô cùng cảm động. Đọc những dòng chữ này không ai không cảm thấy bùi ngùi thương xót cho những người lính thời chiến, và cũng căm giận cho những kẻ vô học, tham lam, mang danh là người thừa hành công vụ để ăn cướp của dân, những kẻ cướp đó cho đến ngày nay vẫn còn tồn tại, thậm chí còn nhiều hơn và thủ đoạn cướp thì tinh vi hơn!!!!