ĐỌC THƠ CỦA MÈO MUN

Ngồi đây một mình tự nhiên gợi lại cho tôi nỗi nhớ về những bài thơ của một người ở nơi xa lắm. Ở tận nơi không bao giờ có mùa đông, nơi đông nghịt người, nơi tiếng xe máy chạy thâu đêm, suốt sáng và nắng chói trang ngay từ sáng sớm. Đã có khi nào chị nghĩ về Hà Nội mùa đông để thêm một lần nữa cho ra đời một bài thơ hay làm rung động lòng người nữa không? Cuối cùng tôi cũng quyết định viết về chị, một người bạn, một nhà văn của hội KGU, một người mà tôi ngữơng mộ, quí mến và rất thích đọc các tác phẩm của chị. Chị - nhà văn - luật sư hay gọi thế nào thì cũng đều đúng cả. 

Trong trang Web KGU ai cũng biết đến chị. Mỗi lần chị  xuất hiện với các bài viết của mình ai cũng thích đọc, lâu lâu không thấy bài viết của chị là mọi người lại mong, nhớ. Thường là các câu chuyện của chị xuất hiện rất đều đặn trên trang Web của hội. Những lần vắng chỉ là do bận công việc hoặc đang đi đâu đó. Trong bài viết này tôi không có ý định viết theo một câu chuyện nào đó trong nghề của chị. Tôi chỉ muốn nói về những bài thơ của một phụ nữ mà tôi đã được đọc trong “NGƯỜI KGU” hoặc trong trang Web của studentkgu.vn. 

Những bài viết của chị đăng trên trang Web KGU và trong tuyển tập “NGƯỜI KGU” phần lớn (chín mươi chín phần trăm) là văn xuôi, truyện ngắn. Tôi tìm mãi mới thấy được hai bài thơ, một bài viết vào năm 1991, bài TÌNH YÊU và một bài nữa viết vào tháng 08 năm 2011 bài KHÔNG ĐỀ. Trong cả hai bài thơ của chị mà tôi được đọc và rồi được cảm nhận đều thấy toát lên một cái gì đấy buồn man mác. Cái “tôi” trong bài TÌNH YÊU và cái “em” trong bài KHÔNG ĐỀ đều tự nhận như là mình có lỗi với ai đó, với việc gì đó trong cuộc đời. 

…Tôi bỗng tiếc

Giá như…

 Và nó được nhắc lại trong KHÔNG ĐỀ

 …Giá như đó không phải là em

có lẽ….

 Tác gỉả hình như cảm thấy mình còn nợ đọng một cái gì đấy trong cuộc đời này cần phải trả chăng ???  

Không thể trách cứ người phụ nữ làm thơ được vì đa phần các chị làm thơ đều nhẹ nhàng, tình cảm, soi rõ và đều đặn đến từng chân tơ, kẽ tóc của hình tượng mình định viết, mình định nhân cách hóa lên. Trong thơ của chị luôn luôn thấy đức khiêm tốn, tính nhã nhặn của người phụ nữ, tính thùy mị, nết na của người vợ, người mẹ. Tôi một mình đọc bài thơ đó rồi tự nhận rằng:  Nếu nơi đó là:

 ..."Thảo nguyên bát ngát xanh xanh tận chân trời

Cỏ cây hoa lá hương thơm tỏa ngát rừng

Tìm đâu cho thấy em tôi hình bóng người

Xanh trên đôi vai em tôi dài đôi bím tóc" ...

 thì có phải là hay hơn bao nhiêu không, đằng này một mình - phụ nữ lang thang trên “sa mạc” nóng bỏng đầy rẫy những khó khăn, những nhọc nhằn vất vả để tìm về một TÌNH YÊU, khó khăn quá, vất vả quá và không lãng mạn một chút nào. Trong thơ chị, đến với tình yêu thì phải khó khăn, vất vả, không phải giống như ai đó cứ số mệnh “tình cờ” mà có ngay được. Hình như chị muốn và thích làm việc khó trong cuộc đời này và chỉ có tình yêu “hiếm có khó tìm” thì mới bền chặt thì phải.

Lúc nói về "tình yêu" chị đã đúng khi tả mình như một kẻ lang thang, cô đơn trên sa mạc. Sa mạc thì luôn luôn nóng bỏng, khô cằn và khát nước, nhưng trên sa mạc hay xuất hiện những ốc đảo, tại nơi đó có đầy đủ mọi thứ cho con người và các sinh vật khác, nhất là nước ngọt. Khi khát người ta dễ dàng uống và uống rất nhiều cho thỏa nỗi khát của mình. Nhưng lúc uống xong rồi mới chợt nhận thấy rằng mình đã phung phí nó và cảm thấy tiếc. Điều đó là một phạm trù rất phù hợp với qui luật. Tôi cảm nhận rất nhiều và suy tư rất nhiều trong bài thơ rất ngắn ấy của chị. Tác giả đã uống rất nhiều nước ngọt, đã cảm nhận nó đã tiếc nuối là nếu mình được làm lại từ đầu mình sẽ chắt chiu hơn, điều đó lại một lần nữa cũng vẫn hợp qui luật: "Mình chỉ cảm thấy tiếc những gì không còn" Cuộc đời mà đúng không các bạn ơi!

Thơ của chị không có những  câu đao to, búa lớn, không cầu kỳ, nhưng những câu chữ được cẩn trọng, chọn lựa đến từng chi tiết nhỏ nhất, nó thấm đậm tình người, lòng người. Và chỉ có ai thích kiểu thơ đó, cần cù chăm chỉ chọn lựa thì mới cảm thấy hay trong thơ của chị.         

Tôi ít thấy niềm vui trong hai bài thơ này. Có thể trong những bài thơ khác có điều đó chăng, nhưng trong hai bài thơ này thì tuyệt đối KHÔNG. Trong cuộc đời người giữ lửa trong một gia đình chỉ có thể là người vợ. Tôi có một người bạn trong bữa ăn của gia đình bao giờ chị cũng chiều theo ý của mọi người, vì chị muốn có bữa cơm chiều thật ngon, thật vui, thật thoải mái. Có hôm trên mâm cơm có đến ba bát nước mắm. Một dành cho chồng không ăn được tỏi, ớt, một dành cho con nhỏ không ăn được ớt và một dành cho mình và con lớn có cả ớt, tỏi.

Phải chăng mọi người phụ nữ đều như thế, họ chăm chút không phải chỉ bữa cơm có gia vị. Ở đây tôi cũng định nói như thế. Chị chọn gia vị của bữa cơm để làm tăng thêm gia vị của cuộc đời. Điều đó đã làm chị chú ý hơn trong bài thơ "KHÔNG ĐỀ"

Có những lần em chợt thấy anh

Trong giấc ngủ vẫn hằn lên vất vả

Tóc ngả bạc vết nhăn trên vầng trán…

Cuối cùng chị kết luận:    Có sợi tóc nào anh bạc vì em???

Một câu hỏi nhẹ nhàng xen chút hờn dỗi, nhưng tuyệt nhiên không hề có chút gì kể công trong đó. Chỉ có đàn ông mới hay kể công làm cho vợ chứ phụ nữ tôi nghĩ tuyệt nhiên không.

Hoài niệm là bệnh cố hữu của những người phụ nữ sắp bước vào cái tuổi 50, trong thơ chị nhớ lại hết những năm tháng đẹp đẽ của cuộc đời sinh viên của tuổi trẻ và người chồng chị chọn. Có lẽ đó là tình yêu đầu nên mọi chuyện mới nhớ kỹ và rõ nét như thế: Cô gái mắt xanh vướng cơn mưa ngày ấy

Nhưng nói gì thì nói chị vẫn cho là mình có lỗi, mặc dù cái lỗi đó không ai kết tội, không ai nói đến, không ai qui kết và chị tự dằn vặt mình

Tóc ngả bạc và đôi mắt quầng sâu

Vai em nhỏ và nỗi buồn thật nặng

Nỗi buồn nào em gánh được cho anh?

Nỗi buồn của tác giả phần nào chúng ta đã hiểu, nhưng như những người phụ nữ Việt Nam khác tác giả dằn vặt mình cho đến kết của bài thơ như một lời nhận lỗi, một lời thú tội với lương tâm.

Có lẽ

cuộc đời ANH

không

hằn dấu

nỗi buồn EM

Tôi cho rằng tác giả xuống dòng, không viết hoa ở đầu câu và ngắt quãng như thế có dụng ý để độc giả phải suy nghĩ, thấy hết những tâm trạng của tác giả - một tâm trạng giằng xé, muốn kêu lên khe khẽ trong nỗi cô đơn, nhưng có nhất thiết phải như thế không, vì có người đã nói nó chỉ  làm “nặng thêm nỗi lòng đã quá nặng mà thôi – (Lí MT)”.

Cuộc đời Anh và nỗi buồn Em như một bức tranh mùa Thu buồn. Nhưng nỗi buồn và cuộc đời ấy lại quện vào nhau, sẻ chia đau khổ và buồn bực. Nó như một lời nhắc nhở, một tình cảm chân thành như tạc vào lòng tiếng nói không phải của ai khác mà của chính trái tim mình.

Cái chân tình, cái hay của bài thơ là tác giả đã viết cả ra, mở cả ra những nỗi lo, những nỗi buồn để mọi người cùng chia sẻ, lúc đó sẽ vơi đi rất nhiều, bớt mặc cảm là mình có lỗi.

Cuối cùng chỉ xin tác giả đừng giận tôi, đừng trách tôi trong một thoáng phát biểu những suy nghĩ về hai bài thơ của chị. Khách quan mà nói bài thơ sau này khác hẳn với bài “Tình yêu”. Cách thể hiện cách suy nghĩ nó sâu sắc, trau chuốt hơn, rất lôgíc và rất tâm trạng. Đây là bài thơ hay, giầu cảm súc, đầy những tinh tuý được chắt lọc từ cuộc đời. Có người đã ví chị: “Em thuộc dạng TINH HOA của giới mình”. Tôi cũng rất đồng ý với lời nhận xét ấy.

                                                                                                                                       Hà Nội cuối Thu, đầu Đông 2011