Sau khi ông Obama rời VN, cũng như nhiều người khác, tôi có chút suy nghĩ về chuyến thăm của ông.

Vì sao ông có một sức hút lớn như vậy? Phải chăng vì ông là tổng thống Mỹ, cường quốc số một thế giới? Đúng, có phần đó, nhưng phần đó không là phần chính trong suy nghĩ, trong cảm nhận của tôi. Đã có những tổng thống Mỹ đến thăm VN, đã có nhiều nguyên thủ quốc gia tầm cỡ cũng đã đến thăm VN. Nhưng trường hợp của Obama là rất khác. Cái khác mà tôi cho là đến từ chính con người ông, một Obama công dân Mỹ, chứ không chỉ là một Obama tổng thống Mỹ.

Tôi vẫn biết tổng thống Mỹ có một trí tuệ lớn. Họ phải ra các quyết định cho nước Mỹ, cho thế giới. Đó là trí tuệ chính trị. Không dễ để xóa bỏ giới hạn cuối cùng (vũ khí sát thương) với VN, khi mà ở Mỹ còn nhiều chính trị gia muốn gắn việc đó với yêu cầu cải cách đối với VN. Không dễ để thực hiện bình thường hóa quan hệ với Cuba, vốn có một hệ thống chính trị khác xa với Mỹ, …

Ở Obama tôi thấy ông còn nổi trội ở những trí tuệ khác. Đó là sự hiểu biết sâu rộng đến nhân dân, lịch sử, văn hóa đất nước mà ông đến thăm. Đó là cách đặt vấn đề, trình bày những vấn đề gai góc với một quốc gia có hệ thống chính trị rất khác với Mỹ. Ông dám nhận nước Mỹ đã sai lầm trong chiến tranh với VN, ông biết cám ơn những cựu chiến binh Mỹ đã khai thông quan hệ 2 nước. Trong vòng 30 phút, bài nói của ông đã đề cập tới rất nhiều v/đ liên quan đến 2 nước, liên quan đến thời sự quốc tế như phụ nữ, thanh niên, giáo dục, biến đổi khí hậu, bảo vệ thiên nhiên, internet cho đến chủ quyền quốc gia thiêng liêng.

Nếu để ý, thời gian làm việc của ông với các lãnh đạo VN chỉ khoảng 2 giờ đồng hồ trong tổng số 3 ngày thăm VN. Thời gian chính ông đã dành cho đất nước và con người VN, thể hiện qua những địa điểm ông đến thăm, qua những cuộc tiếp xúc với nhiều tầng lớp nhân dân, đặc biệt với giới trẻ. Cứ cho đó là một sự xắp xếp có ý đồ, nhưng nhiều người khác, đoàn khác đâu có thể sắp xếp được như thế. Và sự sắp đặt đó được sự cảm nhận, được đón nhận vô cùng lớn của người dân VN.

Không chỉ có một trí tuệ lớn, ông cũng rất con người, lịch lãm, nhẹ nhàng và thân thiện nhưng cũng rất ung dung, tự tin, cởi mở. Hình ảnh cầm chai bia HN, ngồi trên chiếc ghế nhựa ăn bún chả Lê Văn Hưu đã chinh phục được người VN khó tính nhất.

Qua ông giới trẻ phấn khích hơn với việc sáng tạo, với khởi nghiệp. Phụ nữ thấy hơn vai trò của mình trong gia đình, trong xã hội. Đất nước vững tin hơn có một người bạn ủng hộ toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền biển đảo.

Tôi thấy ông hiểu VN, gần VN hơn nhiều người (VN) khác.

Và đặc biệt, ông đã nêu được cội nguồn sức mạnh của nước Mỹ, mà đã được thể hiện trong Bản tuyên ngôn độc lập cách đây hơn 200 năm. Tôi cũng hiểu hơn giá trị đó của nước Mỹ, tôi hiểu hơn vì sao họ lại có những tổng thống như ông Obama, hiểu hơn vì sao một người da màu như ông lại được bầu làm tổng thống, hiểu hơn vì sao nước Mỹ giữ được vị trí số một của họ trên trường quốc tế.

Câu chuyện viếng thăm của ông Obama chỉ có 3 ngày.