Xin post lại mail của Anh Nguyễn Ngọc Bình
Chào các anh chị
Chúng ta thật ngỡ ngàng, đau buồn trước sự ra đi đột ngột
của Nhạc sĩ (NhS) An Thuyên lúc 16:20 chiều qua, 3/7/2015.
Buổi chiều đang lái xe về nhà, tôi nhận được tin nhắn từ một
anh cùng cơ quan: "Lại thêm nhạc sỹ An Thuyên vừa qua đời
chiều nay...", "Vì sao thế, tai nạn hay sao, Anh?",
"Bị đột quỵ, chắc là do thời tiết...". Thật ư? Anh An Thuyên ơi...
Tháng Năm năm Ất Mùi (2015) sao có nhiều tổn thất cho âm nhạc VN...
Về đọc tin mới biết NhS bị đau tim, chắc là đau lần đầu (và cũng
là lần cuối). Buồn quá, sao lại như thế được?! Theo báo chí:
"Con gái nhạc sĩ An Thuyên, ca sĩ Bông Mai, cho hay chiều nay
khi đang trên đường tới nơi làm việc, nhạc sĩ bất ngờ thấy đau ngực.
Ông đã gọi cho cô để đưa ngay tới bệnh viện. Trên đường đi,
cha cô vẫn còn vui tươi, chỉ trỏ đường xá. Khi lên đến phòng bệnh
tại tầng 4 của bệnh viện Quân y 108, tình trạng của nhạc sĩ vẫn
bình thường. Tuy nhiên, tới lúc con gái chạy ra ngoài gọi bác sĩ và
quay trở lại thì thấy ông nằm co.
Nhạc sĩ An Thuyên được bác sĩ khoa A1 (Nội Cán bộ) chẩn đoán bị
nhồi máu cơ tim cấp. Ông ngưng tim lúc 16h20, hưởng thọ 65 tuổi..."
Tôi ngờ ngợ, phải chăng do cấp cứu có vấn đề? Trên đường từ 15:00
NhS vẫn tỉnh táo, đến BV lên tầng 4, hình như không có sơ cứu, hội
chẩn mà để bố con NhS ở lại phòng 1 mình? Khi NhS có vấn đề và
con gái đi gọi BS quay lại thì đã muộn???". Thà không kịp đến BV,
đã đến rồi mà còn bị như thế là làm sao???...
BV108 được tiếng chữa trị giỏi, lại là quân đội, chữa trị cho các cán bộ
cao cấp. NhS là Thiếu tướng, cán bộ cao cấp... Cách đây mấy tháng,
cũng có cán bộ quân đội cao cấp đã nghỉ hưu, khi bị sự cố hiểm nghèo
và may mắn qua được cơn nguy kịch. Khi vào thăm, ai cũng nói may
mà không gọi cấp cứu, mà nhờ người đưa thẳng vào chuyên khoa,
chứ không thì nằm chờ thủ tục, khám xét và chậm xử lý ở phòng cấp
cứu thì chưa biết ra sao (!?)...
NhS có tiền sử cao huyết áp, lần đầu đau tim mà ngành y phải
đầu hàng... Có gì đó không ổn đây? Thời chiến bom đạn không đe
doạ được tính mạng các sĩ quan, chiến sĩ và người dân, sao nay
thời bình mà cuộc sống có lúc mong manh thế???!!! Mỗi năm mất
một sư đoàn người lao động sung sức chết vì tai nạn giao thông,
chưa kể các tai nạn xây dựng, tai nạn vì y đức...
Hy vọng sẽ có thông tin rõ hơn từ thời điểm NhS nhập viện cho
đến 16:20 đã được xử trí và điều trị ra sao...
NhS An Thuyên thuộc thế hệ gần chúng ta, sinh năm 1949. Hôm qua
đến nay có nhiều bài viết về tiểu sử, sáng tác, sự nghiệp, cuộc sống
của NhS và gia đình... Anh lớn lên từ Quỳnh Lưu, Nghệ An, quê hương
những điệu hò, dân ca xứ sở...
"Em chọn lối này" sáng tác năm 1972 đã giúp cho chị Thanh Hoa nâng tầm.
Báo chí nêu 10 ca khúc chọn lọc của NhS An Thuyên. "Đêm nghe hát đò
đưa nhớ Bác" (1974) là kết tinh từ những điệu hò ví dặm. Những năm
1980 các sân khấu hội diễn rất hay được nghe bài hát này. Bất ngờ vào
năm 1985 xuất hiện "Tiếng đàn Balalaika trên sông Đà" làm bay bổng
khí thế một công trình Thuỷ điện Sông Đà do Liên Xô giúp đỡ, mặc dù
những ngày đó cả nước đang rất khó khăn, "mì độn, bo bo" nhưng
"Cuộc đời vẫn đẹp sao" (PHĐ), "Cho ngày nay, cho ngày mai, cho muôn
đời sau" (Hoàng Vân), "Dòng sông quê em, dòng sông quê anh" (Đoàn Bổng),...
cùng với sáng tác của An Thuyên đã góp phần xây dựng một
niềm tin lao động, cuộc sống mai sau sẽ tươi đẹp và khí thế hữu nghị...
Và rồi, sau một loạt các ca khúc tiếp đó, năm 1990 "Ca dao em và tôi"
đã "kết tinh" một An Thuyên từ ca dao thực thụ qua những năm tháng
nghiên cứu, ấp ủ và tham gia viết nhạc kịch như chúng ta đã biết...
Bài hát này được giao riêng cho NSND Thanh Hoa độc quyền hát trước,
"Cho đến khi em hát trên truyền hình thì anh mới được giao cho ca sĩ
khác hát"... Và đúng thế, chính ca khúc này mà nhiều tên tuổi đã
xuất hiện, cả nam và nữ, rồi thành danh...
Khâm phục tài năng và có chút cá tính của An Thuyên, tôi tin rằng vì
An Thuyên và "Ca dao em và tôi" thì NhS Nguyễn Trọng Tạo mới có sáng
tác xuất thần "Khúc hát sông quê" vào năm 2002 tại Vũng Tàu, phổ
thơ Lê Huy Mậu chỉ trong 30' buổi sáng ngày 2/9/2002 và ngay tối đó
NSND Thu Hiền đã biểu diễn trên chính sân khấu Vũng Tàu...
Chuyện thế này: dịp Tết năm 2001, chúng tôi cùng anh bạn Nghệ An
là bạn cùng lứa với NhS An Thuyên đến Trường Văn hoá Nghệ thuật
Quân đội (khi đó NhS An Thuyên là Hiệu trưởng) chúc Tết. Đến nơi có đầy
đủ BGH, lãnh đạo các phòng... Anh An Thuyên mời khách vào nâng cốc
đầu xuân cùng các chiến sĩ, mời các ca sĩ trẻ đang học lên để minh hoạ
một số ca khúc các GV mới sáng tác... Cuộc vui càng vui hơn khi có
NhS Nguyễn Trọng Tạo (NTT) đến chúc Tết và chia vui... Khi ca sĩ trẻ hát xong
"Ca dao em và tôi", mọi người tán thưởng và cảm ơn tác giả có ca khúc
tuyệt vời ... Nhưng NhS NTT thì không, anh nói trong chếnh choáng men ngày
Tết đại ý ca từ không có gì để khen, mà nên sửa ... Thơ ca gì, tình yêu gì
mà toàn "cắt' (Cắt nửa vầng trăng...), "chặt", "bẻ" (chặt đôi câu thơ, bẻ ...).
Rồi hai anh to tiếng, chê nhau (cũng là khích nhau)... Chúng tôi ái ngại
quá, càng can các anh ấy càng to tiếng "mi, tau..." (Cái giọng Nghệ Tĩnh
tôi quen rồi, rất tình cảm "mi-tau" ngay cả lúc cãi nhau...). Nghĩ cũng lạ,
Anh NTT đến chúc Tết lại to tiếng với khách... Thế rồi anh An Thuyên
AT buông một câu, "không hay tôi đố anh sáng tác được bài như rứa!".
Anh NTT (lúc đó đã "tỉnh hơn" rồi), "được rồi, cứ đợi đấy, tôi sẽ viết
được bài hay hơn anh coi!".
Đó là lời thách đố và sự nhận lời... Và rồi gần 20 tháng sau,
"Khúc hát sông quê" mới giúp NhS NTT trả lời được lời thách...
Bài nào hay hơn? - xin nhường cho khán giả và công chúng,
nhưng cả hai đều hay, đều đậm chất dân ca...
Chắc hai NhS đều tâm đắc và không ít lần "mi-tau", nhưng có lẽ
các anh cũng không ghi vào "lịch sử sáng tác...". Xin mạn phép
hương hồn NhS An Thuyên, xin phép NhS Nguyễn Trọng Tạo tôi
nêu lại mấu chuyện nhỏ, cũng cảm ơn NhS An Thuyên đã khích
NhS Nguyễn Trọng Tạo để anh ấy ấp ủ "món nợ" gần 20 tháng mới
bật ra phổ nhạc "Khúc hát sông quê" chỉ trong vòng 30 phút!
Không ít các ca khúc VN rất hay được ra đời vì những lời thách,
vì cái "tôi" của Nhạc sĩ trước phái đẹp... Không có Ái Vân đã
không có "Trăng chiều" của Đặng Hữu Phúc, không có Thuý Cải
đã không có "Về quê" của Phó Đức Phương, không có Lê Giang
đã không có "Cô gái Sài Gòn đi tải đạn" của Lư Nhất Vũ...
Và chắc chắn còn nhiều thầm kín phía sau những tình ca, bản nhạc...
Những sáng tác của An Thuyên dễ đi vào công chúng vì đượm
chất dân ca. Anh đã phát hiện ra rằng, thực chất dân ca Nghệ Tĩnh
chủ yếu được hình thành bởi ba nốt nhạc: "LA - MI - ĐÔ",
thiếu một trong 3 nốt này sẽ không còn chất dân ca Nghệ Tĩnh.
Vâng, đó chính là gam La thứ trữ tình... Anh cũng đề nghị các
nhà nghiên cứu âm nhạc xác minh lại và tìm những đặc trưng
tương tự cho các làn điệu dân ca các vùng miền khác...
An Thuyên đã tài tình "rút ruột" dân ca vào ca khúc, nhưng Anh
cũng tinh tế đưa dân ca vào lời ca khúc của mình:
"Đêm ra đồng, em đổ ánh trăng vàng đi" (Ca dao em và tôi)
từ ca dao:
"Hỡi cô tát nước bên đàng, Sao cô múc ánh trăng vàng đổ đi"
(có người nhầm là câu thơ của Bàng Bá Lân!).
An Thuyên cũng tài tình đưa được những chi tiết rất đắt của vùng miền:
áo tơi mặc trong ngày nắng.
"Trời chang chang nắng, ai quàng áo tơi..." (Hà Tĩnh mình thương),
hay như
"Cùng em khoác chiếc áo tơi ra đồng
Dù trời đổ nắng chang chang vẫn quàng"
(Ca dao em và tôi)
Ai đã từng ở miền Trung gió Lào khô khốc, nắng chang chang đổ lửa
(đợt nắng Hà Nội tuần qua chưa thấm đâu) mới hiểu được giá trị của
"quàng áo tơi"....
Còn nhiều, nhiều nữa những đặc sắc, độc đáo trong những sáng tác
của An Thuyên...
Tiếc sao, Anh đã ra đi quá nhanh, quá sốc cho gia đình, bạn bè, người
yêu âm nhạc và công chúng...
Viết đến đây kiểm tra báo mạng thấy bài của anh Nguyễn Trọng Tạo
viết nhanh đêm qua mà Dân Trí vừa đăng:
http://dantri.com.vn/van-hoa/vinh-biet-an-thuyen-nguoi-nhac-si-cua-cong-chung-1093935.htm
(không thấy Nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tạo nhắc đến lời thách đố giữa hai anh,
xin mạn phép các anh kể câu chuyện trên...)
Và công chúng cũng nhận được thông báo về Lễ tang:
Tang lễ của Thiếu tướng, nhạc sĩ An Thuyên sẽ diễn ra vào lúc
7h30 phút sáng thứ năm, ngày 9/7 (tức ngày 24/5 âm lịch Ất Mùi)
tại Nhà tang lễ Bộ Quốc phòng, số 5 Trần Thánh Tông - Hà Nội.
Lễ viếng bắt đầu từ 7h30 đến 12h30.
Ai có điều kiện xin đến viếng, tiễn đưa Anh về cõi vĩnh hằng, về
với những lời ru ngàn thu của dân ca, ca dao để linh hồn Anh
sớm siêu thoát...
Xin kính cẩn nghiêng mình trước anh linh Nhạc sĩ An Thuyên.
Những ca khúc của Anh và tâm hồn âm nhạc của anh sẽ sống mãi
với công chúng!
Kính trọng,
Nguyễn Ngọc Bình
(Rể Nghệ Tĩnh).
PS: Viết nhanh một mạch, có gì sai sót, thất lễ xin được lượng thứ.
